Het nieuwe kijken #61

Droning On

The Shining

Je kunt geen tv-programma meer kijken of je ziet te pas en te onpas shots vanuit de lucht. Ik kijk bijvoorbeeld de Engelse variant van Tussen kunst en kitsch, Fake or Fortune. Een program­ma waarin de presentatoren als detectives op zoek gaan naar het verhaal achter een kunstwerk. Is het een vervalsing? Is het ooit gestolen? Wat is de voorgeschiedenis? Zou het een fortuin waard zijn? Je verwacht een kijkje tussen de vezels van het canvas en een exploratie van eeuwenoude lagen verf. Microscopisch turen naar pigmenten, geblader door archieven. Maar wat krijg je? Droneshots. De presentatoren treffen een Italiaanse oude meester in een Engels kerkje. Wat zien we? De kerk van boven, van opzij, in 360 graden vanuit de lucht. Als de presentatoren wegrijden wordt hun grijze Peugeot rijdend richting horizon gevolgd door een drone, alsof het een autoreclame is.

In programma’s die normaal gesproken aan elkaar hangen van close-ups, portretshots en dialogen, zijn luchtbeelden ontdekt als een dynamische aanvulling. Drones zijn zo betaalbaar en makkelijk in het gebruik dat de cameraman de drone op elke locatie even omhoog kan sturen om wat extra beelden te halen. Het pijnlijke is dat dit in de meeste gevallen nauwelijks iets aan het verhaal toevoegt behalve wat extra knipmateriaal. In de ergste gevallen, zoals bij Fake or Fortune, trekt het overbodige uitzoomen je als kijker uit de vertelling. Nog even en zulke luchtbeelden zijn even saai als de vakantiekiekjes van de buren. De verrassing is eraf, de verzadiging treedt in.

Ondertussen kijken we naar beelden waar je een paar jaar geleden nog een kraan of een helikopter voor nodig had. Voordat een producent zulke uitgaves deed, dacht hij of zij vier keer na over de vraag of zo’n shot wel écht nodig was. Luchtbeelden waren een cinematografisch hoogtepunt in plaats van een alledaags opvulshot. Denk maar aan de intro van The Shining. Een gele Kever op weg door een onherbergzaam landschap, met de meest onheilspellende soundtrack die je ooit hebt gehoord. Gefilmd vanuit de lucht, lang voor de komst van drones. Het trekt je de film in, in plaats van het programma uit.