Focus: Waar is oma?
Heiratsanträge an meine Oma
Er zijn honderden films over relaties tussen kinderen en hun ouders, maar films over oma’s en kinderen moet je met een lantaarntje zoeken. Als er al films over zijn, komen ze meestal niet verder dan het beeld van altijd lieve oma’s, die hun kleinkinderen vol stoppen met snoep. Dat moet anders kunnen, dacht de Nederlands-Georgische kunstenaar Sophia Tabatadze twee jaar geleden. Met het Grandmother Film Festival richtte zij zich op kleinkinderen en hun oma’s, door het festival met een statiger woord grootmoeders genoemd. Het festivalletje was een succes, zodat in het weekend van 23 t/m 25 november de tweede editie wordt gehouden. Ook nu weer in Tante Nino in Rotterdam.
Het festival opent met, een betere titel is er niet, The Grandmother, een vroege (1970) korte (34 minuten) film van David Lynch. Daarin ontsnapt een jongen aan de akelige sfeer thuis door een oma te kweken. In de verbeelding van Lynch kan dat doordat de jongen wat merkwaardige zaadjes heeft waaruit een oma ontkiemt. Het programma bestaat uit acht blokken met in totaal zesentwintig korte en lange films. Ze komen uit – even ademhalen – Duitsland, Nederland, Roemenië, Rusland, Portugal, Georgië, Oekraïne, Griekenland, Hongarije, Frankrijk, Israël, de Filippijnen, Colombia, Rusland, Brazilië, de Verenigde Staten, Engeland en IJsland. Van sommige films zijn de makers aanwezig. Een kleine greep uit het programma. The Singer Who Fell (Lana Parshina) portretteert de 105-jarige oma Olga, die nog steeds zangles geeft in haar appartement in Moskou. In Grandmother’s Rice (Lun Lee) volgen we een 83-jarige Zuid-Koreaanse oma, die door haar kinderen en kleinkinderen aan haar lot is overgelaten. In Heiratsanträge an meine Oma (Nossa Schäfer) confronteert een oma haar volwassen kleindochter, tevens de filmmaker, met verhalen over haar onafhankelijkheid in liefdesrelaties met de vraag hoe dat bij haar zit. In Ik was pas 14 (Froukje van Wengerden) vertelt een oma aan haar kleindochter, ook de regisseur van de film, dat haar vader met 658 andere mannen in 1944 met de trein vertrok en nooit meer terugkwam. Ook de stop-motion animatie Alte Sachen (Tom Prezman) gaat over de Holocaust: een kleinzoon, tevens de filmmaker, reconstrueert de huiskamer van zijn getraumatiseerde oma. De film illustreert wat de organisatoren als de rode draad zien in hun festival: “Kwetsbaarheid en dood zijn nooit ver weg.”