Redactioneel – 17 januari 2018

De feestdagen zijn voorbij. De versieringen zijn opgeborgen. En ook de sterren gaan bij de Filmkrant weer in de kast. We waren in oktober 2011 een van de laatste Nederlandse media die een sterrenwaardering bij recensies invoerde. Dat voelde destijds volkomen logisch. We waren laat. Want we waren met onze ‘Kruisjeslijst’ (de huidige ‘Filmsterren’) vanaf het 0-nummer in 1981 de eersten die filmjournalisten vroegen om sterren uit te delen. Maar er bleef iets wringen. Er is geloof ik niet een onderwerp dat de afgelopen zeven jaar zo vaak bij de redactievergadering op de agenda heeft gestaan als die sterren; juist omdat ze handig zijn als service, maar een al dan niet gezonde spanning oproepen met meningsvorming en argumentatie.
Want kun je je oordeel over een film wel uitdrukken in iets waarvoor je slechts de vingers van een hand nodig hebt? En is dat oordeel eigenlijk wel het belangrijkste van filmkritiek? De Filmkrant staat voor meer. Naarmate de sterren voor de commercie (distributeurs, bioscopen) steeds belangrijker werden (lekker beknopt op posters en in advertenties), verloren ze voor ons hun zeggingskracht.
De reden om naar een film te gaan is vaak niet of die ‘goed’ of ‘slecht’ is. Bovendien zijn de meeste films nou eenmaal geen meesterwerken of mislukkingen. Maar werelden waarin je om heel andere reden een tijdje in vertoeven kunt.
Dat het debat over zin en onzin van die sterren deze maand door Het Parool werd beslecht ten nadele van de sterren, beschouwen we dan ook als pure winst. Zelfs media die ze (voorlopig) handhaven moeten zich vanaf nu rekenschap geven van het feit dat die sterren dus niet objectief zijn.
Onze Filmsterrenlijst blijft overigens bestaan. Een beetje uit nostalgie. En omdat hij meer consumentenvoorlichting geeft dan kunstkritiek is. Hij geeft een mooi compact overzicht van de films die Nederlandse filmcritici zien, en wat de algemene gevoelstemperatuur is. We gaan hem de komende tijd wel uitbreiden met meer persoonlijke tips en aanbevelingen van filmjournalisten.
Laat die sterren in ieder geval nog maar een tijdje onderwerp van discussie blijven. Maar zo min mogelijk de aandacht van de inhoud afleiden. Vaak zijn die films met die mitsen en maren, die ergens in het midden van de sterrenparade eindigen en die misschien wel tachtig procent van het aanbod uitmaken, namelijk films die je gewoon moet gaan zien. Omdat je een maker wilt volgen, een stijl of een genre interessant vindt, benieuwd bent naar de aanpak van een onderwerp. Omdat film een dialoog is. Met zichzelf, met de geschiedenis, met de toeschouwer. Maar als die drie-sterrenwaarderingen ertoe leiden dat men die stukken niet meer leest, of die films niet meer bezoekt, dan verliest uiteindelijk de filmcultuur.

Dana Linssen | @danalinssen

Geschreven door Dana Linssen