ZATOICHI

Bloed aan de handen

  • Datum 06-01-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films ZATOICHI
  • Regie
    Takeshi Kitano
    Te zien vanaf
    01-01-2003
    Land
    Japan
  • Deel dit artikel

Kitano’s musicalversie van Zatoichi

In het Westen geniet hij nauwelijks bekendheid, maar in Japan is Zatoichi een begrip. Een korte levensgeschiedenis van deze blinde zwaardvechter, die voornamelijk de kost verdient met gokpartijen.

Vanaf 1962 tot 1973 verschenen er maar liefst 25 speelfilms met Zatoichi, hoofdzakelijk uit de Daiei-studio’s, waarin de enorm populaire blinde zwaardvechter allerlei avonturen beleeft. In 1988 verscheen nog een nakomertje dat net als Takeshi Kitano’s versie simpelweg Zatoichi werd gedoopt, en er werd ook nog een tv-serie gemaakt. Acteur Shintaro Katsu (1931-1997) maakte zichzelf onsterfelijk in de titelrol en op het hoogtepunt van de serie werd er elke paar maanden een nieuwe film uitgebracht. In zijn portret van de lijvige blinde masseur Zatoichi (‘Blinde meneer Ichi’) die voornamelijk de kost verdient met gokpartijen, is Katsu volledig geloofwaardig met zijn vreemde motoriek, komische mimiek en natuurlijk briljante zwaardvechtkunst. Bovendien ogen de films fraai: de meeste zijn geschoten in het 1:2,35 Daieiscope-formaat, de kleuren spatten van het doek en begenadigde stilisten als Kenji Misumi en Kimiyoshi Yasuda zaten in de regiestoel.
Het zwaardvechten stond in het begin van de serie zoals in de delen Zatoichi story (1962) en Zatoichi: Million dollar neck (1964) nog niet garant voor extreem bloedvergieten, maar de reeks werd steeds gewelddadiger en nam steeds excentriekere vormen aan. Zatoichi vertrouwt op zijn ultra-precieze gehoor (waarbij vaak wordt ingezoomd op zijn oorschelpen) dat hem in staat stelt dingen te ‘zien’ die voor niet-gehandicapte mensen verborgen blijven. In de serie wordt inventief gebruik gemaakt van het sound design, bijvoorbeeld door het verschijnen van een wild spelende drumband, die de aanval van een groep samoerai’s op Zatoichi dient te verhullen.

IJdelheid
Zatoichi is een in principe vreedzaam en komisch baasje, maar wordt voortdurend gedwongen de zwaarden te kruisen met ongure types en jaloerse mannen die hij tijdens een potje dobbelen zwaar heeft ingemaakt. Superster Katsu, die een steeds grotere hand in de producties kreeg en tenslotte de regie op zich nam, bracht steeds meer nuances in zijn personage aan om de films interessant te houden. Zo wordt soms ook zijn duistere kant zichtbaar, blijkt dat ijdelheid hem niet vreemd is, heeft hij een zwak voor weduwen en plaatst hij melancholieke kanttekeningen bij zijn voortdurende rondreis door een vijandig Japan, een tocht die hij al als kind heeft aangevangen. En het voortdurende moorden laat hem niet onbewogen, zo blijkt uit Zatoichi meets Yojimbo (1970, met Toshiro Mifune), wanneer hij triest opmerkt: "Once more my hands are stained with blood."
Voor Takeshi Kitano’s versie stond Zatoichi al model voor de krankzinnige spaghetti-western Blindman (1970, met Ringo Starr) en het wat meer conventionele Blind fury (Phillip Noyce, 1989), met Rutger Hauer als blonde blinde held. In Japan werd een soortgelijke filmserie met een vrouw in de hoofdrol geproduceerd: Crimson bat, met een zwaardvechtster die gruwelijk huishoudt. De Zatoichi-films zijn lange tijd buiten Japan moeilijk vindbaar geweest, maar intussen zijn er al twaalf delen op dvd uitgebracht, die via een webbezoekje met creditcard te bestellen zijn.

Mike Lebbing