Y tu mamá también

De puberteit van een ex-kolonie

In Y tu mamá también reizen twee zeventienjarige jongens en een elf jaar oudere vrouw naar een onbestaand strandparadijs en de volwassenheid. Alfonso Cuarón maakte er een gelaagd meesterwerkje van.

Boezemvrienden Julio en Tenoch nodigen de bloedmooie, 28-jarige Luisa uit voor een strandreisje. De ter plekke bedachte bestemming: het imaginaire Boca del Ciel. Als Luisa bedrogen wordt door haar man neemt ze het aanbod aan en zo begint het drietal per gammele stationwagon een reis naar nergens dwars door Mexico.

Y tu mamá también lijkt op het eerste gezicht een roadmovie: de reis is belangrijker dan de bestemming en is behalve een fysieke ook een psychologische trip. Maar wie beter kijkt ziet meerdere lagen. Zo zijn de hoofdpersonen niet zomaar twee hitsige tieners. In droge voice-overs wordt hun sociale achtergrond ingevuld als betrof het een formulier van de burgerlijke stand. Julio is met zijn alleenstaande moeder en activistische zus een typisch exponent van de Mexicaanse lagere middenklasse. Tenoch is alleen via zijn Azteken-naam verbonden met die maatschappelijke laag. Zijn vader is een steenrijke zakenman met politieke vrienden in de allerhoogste kringen, zijn moeder een zweverig new age-type. Ondanks hun verschillen delen de jongens een diepe vriendschap die gebaseerd is op een gedeelde liefde voor wiet, meisjes en Mexico. In hun behoefte aan eenheid hebben ze zichzelf gebombardeerd tot charolastras, een soort moderne stadscowboys.

Gedurende hun reis ontdekken Julio en Tenoch dingen van elkaar die ze liever niet zouden weten en merken ze dat hun jeugdvriendschap minder vanzelfsprekend is dan ze dachten. De veel oudere Luisa, die tijdens de reis transformeert van lustobject tot praatpaal en lerares, functioneert hierbij als katalysator. Dat zij afkomstig is uit Spanje, Mexico’s vroegere kolonisator, is veelzeggend. Voor wie dat wil zien kan de reis van het drietal geïnterpreteerd worden als afspiegeling van een natie die op het punt staat zijn puberteit in te leveren voor de volwassenheid. Het Mexicaanse duo verliest zijn onschuld bij de ontgoochelde schone uit het oude moederland. Het is een interpretatie die de titel (‘En jouw moeder ook’) een diepere lading meegeeft dan de machoverwensing die hij in eerste instantie lijkt.

Jeugdslang
Y tu mama también is een coming-of-age-verhaal, een roadmovie, een drama over liefde en vriendschap en een politieke parabel ineen. Dat die combinatie van zoveel verschillende, zware onderwerpen dragelijk is – ja, zelfs aantrekkelijk voor een breed publiek – heeft alles te maken met de humor die als een relativerende saus over de film is uitgegoten. Bovendien hebben de scenarioschrijvende broers Cuarón er alles aan gedaan de personages zo authentiek mogelijk neer te zetten. Zo spreken Julio en Tenoch zeer actueel Chilango, het jeugdslang uit Mexico-Stad. De Spaanse steractrice Maribel Verdú is zeer overtuigend als breekbare maar toch oersterke Luisa. De bloot- en seksscènes, die zeker voor Mexicaanse begrippen erg ver gaan, komen ongeforceerd en eerlijk over.

Dat de Mexicaanse film in de lift zit, was de afgelopen jaren al te merken op het Filmfestival Rotterdam waar vorig jaar Amores perros en dit jaar Japón opzien baarden. Maar met Y tu mamá también heeft regisseur Alfonso Cuarón een heel belangrijke film gemaakt, die het wel eens zou kunnen schoppen tot klassieker van de moderne Mexicaanse cinema. Deze film is een sleutelfilm. Hij vertelt niet alleen het verhaal over het opgroeien van twee individuen of de volwassenwording van het land waar zij voor staan. Hij markeert ook de volwassenheid van de Mexicaanse film.