WELT SPIEGEL KINO

Vrouw in het zand, man in katoen

  • Datum 14-03-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films WELT SPIEGEL KINO
  • Regie
    Gustav Deutsch
    Te zien vanaf
    01-01-2005
    Land
    Oostenrijk
  • Deel dit artikel

Welt Spiegel Kino zendt berichten uit een andere wereld: Wenen 1912, Soerabaya 1929, Porto 1930. Gustav Deutsch hermonteerde een groot aantal oude fragmenten uit filmarchieven tot een bedwelmende bries die je de tijd laat vergeten.

Welt Spiegel Kino is niet alleen een film over verdwenen bioscopen, het is een film over zand, druiven, katoen en sardines, maar vooral over de mensen die dit alles door hun handen laten glijden. Weggerot was het allemaal, als het niet op film zou zijn vastgelegd. Maar ook de film vergaat. En ook de herinnering aan het kijken naar die beelden vervaagt.
De tijd is uitgerekt in Welt Spiegel Kino, alsof het ontbindingsproces nog even moet worden uitgesteld. Alles beweegt net een tikje langzamer in de film: er worden minder beelden per seconde getoond, zodat je langer naar elk beeld kan kijken. Welt Spiegel Kino is geen beeldbombardement maar een aangename beeldenbries. Tijd is als elastiek. Over die rekbare tijd heeft Nicolaas Matsier eens mooi geschreven in zijn roman ‘Gesloten huis’. Daarin beschrijft hij het gevoel van doelloosheid als je uit je stoel opstaat maar vlak daarna al niet meer weet wat je ook al weer ging doen. Je bungelt tussen twee handelingen. De tijd voelt heel anders in zo’n tussenmoment. Welt Spiegel Kino-regisseur Gustav Deutsch heeft een hele film gemaakt van die tussenmomenten, samengesteld uit fragmenten die hij na veel spitwerk vond in het Filmmuseum in Amsterdam, Oostenrijk en Portugal.

Conservenfabriek
Welt Spiegel Kino zendt kleine berichten uit een andere wereld. Zoals de man met de wandelstok. Hij loopt in 1912 in een Weense straat, draait zich om en kijkt ons aan met een blik van ‘wat moet je?’ Of de naakte vrouw, die onder het zand wordt bedolven waarna een man er nog een schepje bovenop doet. Ze verdwijnt uiteindelijk helemaal in het zand, wat vooral komt doordat de film zo beschadigd is dat er geen contrast meer te zien is. Beeldenverzamelaar Gustav Deutsch, die eerder films maakte uit oude fragmenten zoals Film ist, vond er een prachtig ander fragment bij: mannen die in Soerabaya in een berg katoen duiken en er helemaal door worden opgeslokt.
Het is de grote verdienste van Deutsch dat hij uit een gigantische hoeveelheid beelden heeft gevonden die op de een of ander manier op elkaar lijken, maar ze niet obligaat naast elkaar heeft gezet. Tussen de verdwijning in het zand en de verdwijning in het katoen zit een half uur, maar je koppelt ze onmiddellijk aan elkaar, omdat je nu eenmaal geneigd bent om naar overeenkomsten te zoeken, naar iets bekends, een houvast.
Mooi is hoe Deutsch alledaagse handelingen heeft gekozen, geen grote historische gebeurtenissen, maar mensen die lappen stof door een wringer halen, de koppen van sardines afknippen in de conservenfabriek, met blote voeten de druiven stampen. Wordt vervolgd, staat er aan het eind van de film. Heel mooi is ook de muziek van de Oostenrijkse geluidskunstenaar Christan Fennesz, die stilte durft te laten vallen waar anderen de volumeknop omhoog zouden schuiven, zodat de film een nog aangenamer ritme krijgt. Bedwelmend voor wie wil meedeinen.

Mariska Graveland