UN SECRET

Een M wordt een N, een G wordt een T

  • Datum 02-02-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films UN SECRET
  • Regie
    Claude Miller
    Te zien vanaf
    01-01-2007
    Land
    Frankrijk
  • Deel dit artikel

Het aangrijpende oorlogsdrama van Claude Millers boekverfilming un secret wordt danig in de war gebracht door een al te slaafse houding ten opzichte van de roman.

François droomt zichzelf een grote broer. De ielige, zwakke hoofdpersoon uit un secret van Claude Miller, groeit in het Frankrijk van kort na de Tweede Wereldoorlog op als enig kind van de atletische Maxime en Tania Grimbert. Grimbert, met een M en een T, zegt zijn vader expliciet wanneer François als achtjarige jongen wordt gedoopt. Die opvallende nadruk heeft alles te maken met het geheim uit de titel. François’ ontdekking van dat familiegeheim legt lang verdrongen oorlogstrauma’s bloot.
Dat geheim kan hier zonder schuldgevoel worden prijsgegeven, want daarin zit niet de grote kracht van de film. Sterker nog, un secret kom eigenlijk pas goed op stoom nadát het geheim is prijsgegeven. Niettemin: wie het boek nog niet las en verrast wil worden, kan de rest van deze alinea overslaan en bij het tussenkopje verder lezen. Komt ‘ie: François droomt niet alleen een broer, hij hád er ook een. Of eigenlijk een halfbroer, want zijn vader was voor de oorlog getrouwd met ene Hannah, en samen hadden zij een zoon, Simon. Hoe die eerste familie verdween, heeft alles te maken met die M en die T, die eigenlijk een N en een G zijn — waarmee we op Grinberg komen, een op en top joodse naam.

Gegoochel
Hoewel de film opent met de disclaimer dat hij ‘op ware feiten is geïnspireerd’, zit daar eigenlijk een stap tussen: de gelijknamige autobiografische roman van Philippe Grimbert. Die tussenstap klinkt constant door in de film.
In de voice-over, die feiten geeft die alleen belangrijk zijn bij een getrouwe boekverfilming, maar niet wanneer je een verhaal als film wilt vertellen. En in de structuur, die direct werd overgenomen uit het boek. Daarentegen zijn in de montage van losse scènes juist enkele momenten van filmische brille te vinden. Zoals de scène waarin Tania een slakom aanpakt van Hannah. Regisseur Miller snijdt in vier zeer korte shots van hun handen die elkaar raken, naar Hannahs geschrokken blik, naar Tanias oogopslag zonder wroeging, naar de slakom die op de grond in scherven valt. Tak, tak, tak, tak.
Het best werkt de film als Miller het gegoochel met flashbacks en flashforwards laat varen en zich concentreert op de doorkruising van het historische en het persoonlijke. Zoals het moment, vroeg in de film, waarop beelden van de sportieve schoonheid van Maxime en de geblondeerde Tania worden doorsneden met propagandabeelden van de Arische Übermensch. Het spreekt boekdelen over hun verlangen niet als joods gezien te worden, en tegelijk weet je dat dat onvermijdelijk zal gebeuren. Dit soort verbanden wordt vaker getrokken, en zo wordt toegewerkt naar een verpletterende climax die hier níet weggegeven mag worden. Had de regisseur maar het lef gehad verder van het boek af te stappen en zich op dat drama te concentreren.

Joost Broeren