Todos lo saben

Welke regisseur weigert als hij met het konings­koppel Javier Bardem en Penelope Cruz kan werken? Toch had Asghar Farhadi dat beter wel kunnen doen.

Hoewel Asghar Farhadi nog steeds een geliefde gast is op filmfestivals, worden zijn films sinds het gecomponeerde A Separation (2011) alleen maar minder. Ook al blijven ze van de daken schreeuwen dat hier wel even kunstig drama gemaakt wordt. Goochel wat met Arthur Miller, zoals in The Salesman (2016), en de toon is gezet. Het voorkomt alleen niet dat elke film van Farhadi een vervelend soort zelfgenoegzaamheid uitstraalt. Maakt niet uit, dacht men bij het Festival de Cannes dit jaar, dit is een prima openingsfilm.

Todos lo saben (‘iedereen weet het’) is Farhadi’s Spaanse project, zoals Le passé (2013) zijn Franstalige project was. Helemaal onbegrijpelijk is die keuze voor een Spaanstalige film niet want Farhadi kreeg de kans om te werken met Javier Bardem en Penelope Cruz, het koningskoppel van de internationale filmwereld, nu Brangelina in een vechtscheiding ligt. Het verhaal moest iets luchtiger worden dus hier moesten mensen nou eens niet in een scheiding liggen. En inderdaad, het blijkt om een diametraal tegenovergesteld verhaal te gaan.

Maar we beginnen bij het begin, namelijk een trouwfeest. Een gezellig trouwfeest, want dit is tenslotte Spanje, dus dansen mensen zwoel op Spaanse muziek. Het is de bruiloft die je voor je ziet als je ooit ergens een Spaanse bruiloft in een film hebt gezien. Drank en dans dus en hier en daar een kus. En dan verdwijnt er iemand. Een ontvoering. De zoektocht en de wanhoop brengen vervolgens geheimen aan het licht die iedereen wist, beweert de titel tenminste, maar die het leven van alle betrokkenen toch behoorlijk op z’n kop zetten. Ergens halverwege doet het personage dat Cruz speelt trouwens een onthulling die de hele bioscoopzaal tegen die tijd zelf al had bedacht, dus misschien slaat de titel daar op.

Sowieso dringt zich bij het kijken de vraag op waarom Farhadi deze film moest maken, maar misschien is dat niet de meest relevante vraag. Niet elke film hoeft iets wezenlijks toe te voegen aan iemands oeuvre. De meest relevante vraag is: werkt de film? Het antwoord is: nauwelijks, ondanks een paar slimmigheidjes met de camera. Achteraf, als je de ontknoping kent, voelt de hele constructie bovendien nodeloos gecompliceerd. Maar dat is Farhadi. Ondanks die Gouden Beer voor A Separation blijft de Iraniër meer een schrijver dan een filmmaker.

Voorspel is naar de bekende weg vragen, zei Freek de Jonge ooit, en als je dan op de plaats van bestemming bent aangekomen, doen alsof je verbaasd bent. Zo’n indruk maakt Todos lo saben ook.