To Stay Alive – A Method
Blijf op zere plekken drukken
Iggy Pop leest voor uit een essay van Michel Houellebecq over waanzin, overleven en kunst in de uitstekende documentaire To Stay Alive – A Method.
Michel Houellebecq stak in 1991 dichters die op het punt stonden om het bijltje erbij neer te gooien een hart onder de riem met zijn scherpe essay Rester vivant – Méthode, door Martin de Haan in het Nederlands vertaald als Leven, lijden, schrijven – Methode. Hij raadde levensmoede dichters, onder wie hijzelf, aan om altijd terug te keren naar de oorsprong: het lijden. Vaak geciteerd is zijn aansporing om de vinger op de wond van de maatschappij te leggen en nog eens goed hard te drukken.
De dichter moet in zijn ogen een onheilsprofeet zijn en de onderwerpen uitspitten waarover niemand wil horen. ‘Wek afkeer op, dan zit je goed.’ Houellebecq doet in zijn vlammende betoog een oproep om de ketens te breken en de tegenaanval te openen, ook al is eenzaamheid de prijs die je daarvoor moet betalen.
Iggy Pop las ooit Houellebecqs pamflettistische essay over waanzin, overleven en kunst en herkende een geestverwant. Houellebecq gaat tot op het bot, en zijn confronterende adviezen raakten bij Iggy Pop een gevoelige snaar: zelf zat hij als jonge muzikant ook dicht tegen de waanzin aan. In Erik Lieshouts intrigerende documentaire leest Pop vanuit zijn huis in Miami met veel bezieling voor uit het essay. Hij ontmoet Houellebecq, twee verlegen mannen bij elkaar, in de ouderwetse Franse keuken van diens grootouders. De documentaire wordt nog interessanter als Lieshout een aantal mensen bezoekt met een psychiatrische ziekte, die net als hij in het schrijven een uitweg vonden.
Die originele opzet pakt bijzonder goed uit. Lieshout, die eerder documentaires maakte over Céline, Hermans en Houellebecq, blaast zo nieuw leven in de woorden van laatstgenoemde, die met dit essay de kiem voor zijn latere fenomenale werk zou leggen. Dat elk (kunst)werk uiteindelijk overwoekerd zal worden door de natuurkrachten, zoals aan het eind van Houellebecqs De kaart en het gebied gebeurt, zal weinigen opbeuren, maar dat is volgens hem ook de taak niet van een kunstenaar. Iggy Pop knapte juist op van zo’n onheilstijding – weer een mens gered door de pijnlijke waarheid onder ogen te zien.
