Times like deese

Van katoenplukken naar Obama

  • Datum 22-09-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films Times like deese
  • Regie
    Maarten Schmidt, Thomas Doebele
    Te zien vanaf
    01-01-2011
    Land
    Nederland
  • Deel dit artikel

In de documentaire Times like deese zingen blueszangers nu eens niet over liefdesverdriet, maar over Amerikaanse presidenten: "Thanks Mister Roosevelt."

Blues gaat toch over vrouwen die er vandoor gaan met je beste vriend, waarna alleen de fles nog troost biedt? Het is waar: zonder liefdesverdriet geen blues, maar op de schaarse momenten dat blueszangers niet down en out in een krakende schommelstoel op een vervallen veranda zitten, kijken ze ook weleens om zich heen. Het heeft prachtige blues opgeleverd over sociale ellende en bittere klaagzangen over Amerikaanse presidenten die het lot van zwarten niets kon schelen. Een enkele president werd geprezen om zijn sociale hart. Blueshistoricus Guido van Rijn gebruikt deze liederen al jaren als bron voor de studie van politieke opvattingen binnen de zwarte gemeenschap. Daarbij onderzoekt hij vooral het beeld van Amerikaanse presidenten dat uit de blues opdoemt. Hij heeft er inmiddels vijf boeken over geschreven, over onder meer Roosevelt, Kennedy, Johnson en Nixon. Maarten Schmidt en Thomas Doebele lieten zich erdoor inspireren en trokken naar het Amerikaanse Zuiden. Ze vonden er oude, vaak armlastige zangers met namen als Blind Mississippi Morris Cummings, die het nog steeds nauwelijks kunnen geloven dat een gekleurde man het tot president heeft gebracht. Obama is hun hoop op een betere toekomst. Die zij zelf niet meer denken mee te maken, want ze verwachten dat het jaren duurt voor de economische puinhoop is opgeruimd.

Katoen
De verkiezing van Obama is in Times like deese het eindpunt van de emancipatie van de zwarte gemeenschap. Schmidt en Doebele tonen de lange weg met onder meer beelden van de eerste zwarte student in 1962 op de universiteit van Mississippi en Martin Luther Kings ‘I have a dream’-toespraak. Een originele archiefkeuze is het niet. Interessanter zijn de interviewfragmenten met oude blueszangers. Een van hen prijst president Roosevelt de hemel in ("He took a million people from the streets and give them jobs everywhere").
Een ander herinnert zich dat hij van zijn vader niet naar school mocht. Hij kon al katoen plukken dus lezen en schrijven was nergens voor nodig. Door op scholen op te treden, wijst hij jongeren op het belang van onderwijs. Een zanger die in Vietnam vocht, herinnert zich zijn pijnlijke thuiskomst: zijn vrouw was net bevallen van een kind van een ander. Zijn drang om haar te vermoorden weerstond hij op het nippertje. Hij schreef er een lied over: Trouble in the bedroom. Vietnam is nog niet vergeten, maar nieuwe oorlogen zorgen voor nieuwe slachtoffers: "My child went to the war, yeah, and he came back half a man."
De oude bluesgeneratie ziet in Obama de redder, maar zwarte rappers zijn sceptischer: "The president is black, but the plan stays the same." Times like deese duikt in de historische ervaringen van de zwarte Amerikaanse gemeenschap, maar bevredigt niet helemaal. De film scheert langs zoveel zaken en personen dat hij nogal aan de oppervlakte blijft. Wie had dat gedacht bij de meesters van de diepgravende sociale documentaire?

Jos van der Burg