TICKETS

Door meerdere regisseurs gemaakte films stellen bijna altijd teleur. Tickets is een uitzondering. Ermanno Olmi, Abbas Kiarostami en Ken Loach kijken met een milde blik naar alledaagse mensen.

Er loopt een scheidslijn in de filmwereld tussen ‘plotters’ en ‘anti-plotters’. ‘Plotters’ zweren bij plotgerichte films. Er mag geen mus van het dak vallen zonder dat het betekenis heeft voor het verhaal. De ‘anti-plotters’ zien een plot als een keurslijf, dat van film een geïllustreerd verhaaltje maakt. Mussen mogen van hen ook zomaar van het dak vallen. Als het beeld maar intrigeert. Tickets staat in deze discussie in het midden. De film vertelt drie verhaaltjes, maar zijn kracht ligt in datgene wat zich niet in plots laat vastleggen. Tickets moet het namelijk hebben van subtiele observaties van menselijk gedrag. Het zou niet moeten opvallen, maar dat doet het wel in de stortvloed van platte filmkarakters in de bioscoop. Tickets maakt onbedoeld duidelijk hoe in de moderne cinema het vermogen teloor dreigt te gaan om subtiel menselijk gedrag te tonen. Steeds vaker zien we eenduidige karakters, ook in artfilms.

Biochemicus
Terug naar Tickets, dat alledaagse personages in een trein opvoert. Veteraan Ermanno Olmi begint de film met een oude Italiaanse biochemicus (Carlo Delle Piane), die in Oostenrijk een farmaceutisch concern heeft bezocht. Als hij terug wil naar Rome moet hij de trein nemen, omdat het vliegveld is gesloten. Er hangt een onbestemde dreiging in de lucht, want het treinstation en de trein worden doorzocht door militairen. Eenmaal in de trein dagdroomt de oude Italiaan over de pr-dame van het concern (een stralende Valeria Bruni-Tedeschi), die hem begeleidde. Ze roept herinneringen op aan zijn jeugd en hij fantaseert dat ze samen dineren. Achter zijn ouderdom zien we een verliefd jongetje, dat twijfelt of hij haar een e-mail zal sturen. Dat is alles. Nou ja, bijna alles, want de oude man geeft een Albanese vrouw, die met haar familie in de trein zit, een glas melk voor haar kind. Zo weinig handelingen en toch intrigeren en ontroeren Olmi’s observaties. Een kwestie van meesterschap.
Dat geldt ook voor Abbas Kiarostami, die het stokje van Olmi ongemerkt overneemt. Als Olmi’s oude Italiaan is uitgestapt, laat Kiarostami een dikke vrouw van middelbare leeftijd instappen. Achter haar loopt een jongen, die ze koeioneert. Moeder en zoon? Het zit anders. Kiarostami varieert op zijn favoriete thema dat niets is wat het lijkt te zijn. Met veel humor zet hij de kijker op het verkeerde been, waarbij hij zich en passant weer bewijst als een subtiele observator van alledaags gedrag.
Als de vrouw uitstapt, neemt Ken Loach de film over. Hij laat drie Celtic-supporters instappen, die op weg zijn naar een wedstrijd in Rome. Knap betrekt hij de Albanese familie uit Olmi’s episode in zijn komische verhaal, dat — Loach blijft Loach — uitmondt in internationale solidariteit. Hij legt het er te dik bovenop, maar Loach’ optimisme is een welkom tegengif tegen cynisme en zwartgalligheid. Gewoon gaan zien, deze mensenfilm.

Jos van der Burg