THIS FILM IS NOT YET RATED

Amerikaanse films worden gekeurd door een obscure, ondoorzichtige maar machtige beoordelingscommissie die de realiteit maar vies vindt. "Artfilms make people feel funny." 

Toen haar boys don’t cry van de kruisridders van de Amerikaanse Motion Picture Association of America de strengste NC-17 rating kreeg, was het toch niet onredelijk dat regisseur Kimberly Peirce wilde weten waarop de wijze mannen en vrouwen van de beoordelingscommissie hun oordeel baseerden. Ze had tenslotte heel veel tijd, heel veel moeite en veel geld in de film gestopt.
"Nou", klonk het lichtelijk vermoeid aan de andere kant van de lijn, "de hoofdrolspeelster heeft orale seks met haar vriendin." Peirce draaide de scène nog eens in haar hoofd af. "Maar we zien niks", reageerde ze. "Je ziet alleen het gezicht van die vriendin. Wat is nou precies het probleem?" Ook aan de andere kant werd weer nagedacht. "Well, we don’t really know", zei de censor. "But’s it’s really offensive."
En dat was dat.
"Dat ik aan het eind van de film de hoofdpersoon een kogel door haar kop laat schieten zodat haar hersenen over de hele muur zitten, that was ok, maar twee vrouwen die buiten beeld vrijen, dat kan dus niet. In een andere scène duurde het orgasme van een van de personages te lang, werd me verteld", vertelt Peirce in de documentaire this film is not yet rated.
Als sinds 1968 veroordeelt de ‘ratings board’ van de MPAA jaarlijks een flink aantal regisseurs tot obscure achterafzaaltjes omdat de ‘gemiddelde Amerikaanse ouders’ in de commissie een probleem hebben met, nou ja, iets in de film. Wat precies het probleem is, wordt niet altijd duidelijk. In ieder geval is seks of de suggestie van seks vier keer vaker dan geweld aanleiding tot de strengste rating. Het oordeel van die commissie is belangrijk. Een film kan door een NC-17 rating miljoenen dollars aan inkomsten mislopen omdat veel bioscopen de film dan weigeren te vertonen. Niet zo gek dus om een keer te willen weten wie die ‘gemiddelde Amerikaanse ouders’ zijn en, vooral, hoe ze tot hun wijze oordelen komen. Dat is precies wat regisseur Kirby Dick deed met this film is not yet rated.

Privé-detective
Er is zeker een ’thrust factor’, zegt een van de geïnterviewde regisseurs. Hoe meer duwbewegingen de man maakt in een vrijscène — geen geslachtsdelen in zicht — hoe strenger de rating. Homoseks krijgt voor vergelijkbare scènes steevast een strengere rating dan heteroseks. ‘Fuck you!’, lokt al gauw een PG-13 (parental guidance strongly cautioned) uit maar de werkwoordsvorm van fuck, zoals in ‘wil je me alsjeblieft neuken’ riskeert een R (restricted, under 17 requires parent) of zelfs de NC-17, die volgens kenners breed wordt ingezet ("van een bejaarden-gangbang tot een Almodóvar-film").
"Wat willen we onze kinderen laten zien", vraagt regisseur Darren Aronofsky zich af. Als je maar geen bloed laat zien, mag je op het scherm zoveel mensen neerschieten als je wilt, maar teveel intimiteit roept weerstand op. "Het lijkt wel of ze bang zijn om intiem plezier te laten zien", zegt een andere regisseur. "Alsof seks en niet geweld de sociale banden van de maatschappij verziekt."
En dan, wie zijn die mensen? De leden van de commissie worden persoonlijk door de voorzitter benoemd. Daarbij is de MPAA de enige beoordelingscommissie op de planeet die de identiteit van die leden geheimhoudt. Reden voor regisseur Kirby Dick om een privé-detective in te huren zodat we die gemiddelde Amerikaanse ouders eens een keer van dichtbij kunnen bekijken. Die lijn in de film is minder geslaagd want het is geen verrassing dat de commissie vol zit met gelijkgestemden. Geen homoseksuelen, geen ouderen, geen jongeren. Interessanter zijn twee voormalige commissieleden die verklaren dat de voorzitter in geval van twijfel consequent het meer conservatieve standpunt inneemt, zodat de rating strenger uitvalt dan minstens de helft van de commissieleden wenselijk achtte. En hoe hen een flinke salarisverhoging werd beloofd als ze zwart op wit verklaarden nooit iets over de commissie naar buiten te zullen brengen. En dat er altijd twee priesters aanwezig zijn bij de commissie die klachten van protesterende regisseurs behandelt.

******
Arthousefilms liggen moeilijk bij de commissie "because artfilms make people feel funny." En dat moeten we niet hebben. Nog maar een romcom of ander sprookje er overheen dan want het moet wel gezellig blijven. De realiteit is trouwens überhaupt niet populair bij de commissie. gunner palace, een documentaire waarin een filmploeg het dagelijks leven van Amerikaanse militairen volgde, kreeg een R-rating. Niet vanwege het geweld dat te zien was, maar vanwege ’taal en druggebruik’.
De premisse van this film is not yet rated is dat onafhankelijke filmmakers worden tegengewerkt door de commissie, wiens leden indirect worden betaald door de zes grote studio’s (Sony Pictures, Warner, Walt Disney Pictures, Paramount, 20th Century Fox en Universal). Maar dat kan de film niet bewijzen. Onafhankelijke filmmakers werken nou eenmaal niet voor niks buiten de studio’s om. Hun thema’s zijn vaak complexer en confronterender dan de thema’s van mainstream cinema. En als je die verhalen door een behoudende commissie laat beoordelen, dan mag het geen verrassing zijn dat confronterende films een strengere rating krijgen. Het probleem is dan ook niet dat bepaalde filmmakers bevoordeeld worden. Het probleem is principieel, het probleem is dat er een ondoorzichtige, zowat zelfbenoemde commissie zit die denkt het morele gelijk aan z’n kant te hebben. En in dit geval benadeelt het systeem de onafhankelijke filmmakers.
De makers van team america: world police zagen het gezeur van de MPAA al aankomen en stopten zoveel shots van hun poppenseksscène in de ruwe versie dat ze na snijden nog genoeg over hadden. "Dan had de commissie in ieder geval iets om op te pissen", zegt schrijver/producent Matt Stone.
En dan aan het eind, mooie zet, stuurt Kirby Dick zijn eigen, onaffe this is not yet rated naar de commissie om te laten beoordelen. En guess what?

Ronald Rovers