The Young and Prodigious T.S. Spivet
Charmante wijsneus
De regisseur van Delicatessen en Amélie vangt de jongensboekenromantiek van Reif Larsens Selected Works of T.S. Spivet in glorieuze View-Masterbeelden.
In 1938 vond William B. Gruber de View-Master uit, in Cave Junction, Oregon. De Duitse Amerikaan dacht dat zijn stereokijker met ronddraaiende diaschijfjes vooral zou floreren in het onderwijs. Medisch studenten en biologen zouden hiermee flora en fauna kunnen bestuderen. Het liep anders. De View-Master werd na de oorlog vooral een geliefd speelgoedje. Het apparaatje komt prominent in beeld tijdens de aftiteling van The Young and Prodigious T.S. Spivet. Een terecht eerbetoon, in een film die hedendaagse 3D-technologie gebruikt om de ‘verdiepte diepte’ van de klassieke stereofotografie na te bootsen. De ansichtkaartwaardige boerderij waar T.S. met zijn familie woont is net wat dieper rood gekleurd, en de landschappen van Montana zijn net iets weidser dan in een ‘normale’ 3D-film.
Regisseur Jean-Pierre Jeunet zet de driedimensionale trukendoos effectief in om de wetenschappelijke diagrammen en schetsen uit Reif Larsens boek van het scherm te laten spatten. In die tekeningen kwantificeert en categoriseert T.S. de wereld. Alleen de door de hele familie verzwegen dood van zijn oudere broer laat zich niet zo makkelijk in een model vangen.
Een ontwerp voor een perpetuum mobile blijkt goed voor een prestigieuze prijs, die hij op eigen houtje gaat ophalen bij het Smithsonian Instituut in Washington. Een groot deel van de film volgt de jongen tijdens zijn reis door Amerika, hier overtuigend vertolkt door noorderbuur Canada.
Met luchtige terzijdes en een ironische voice-over borduurt Jeunet voort op het optimisme van Amélie. Van het duistere surrealisme uit zijn doorbraakfilm Delicatessen heeft de Fransman al geruime tijd afstand genomen. En ook al doet de film in zijn gestileerde jeugdboekenromantiek denken aan Moonrise Kingdom, in een film van familiecriticaster Wes Anderson zou een jongetje nooit oprecht dit afscheidsbriefje schrijven: ‘Thank you for taking care of me. You are one of the best families in the world.’
Zolang Jeunet zich beweegt in de verwonderde belevingswereld van het door Kyle Catlett als een charmante wijsneus gespeelde jongetje, is T.S. Spivet een hartverwarmende familievertelling. Aan het slot, als T.S. voor het karretje wordt gespannen van een overambitieuze Smithsonian-bobo (Judy Davis) en een aalgladde talkshowhost vervalt de film echter in platte satire en kluchterigheid, en verschuift het perspectief naar dat van de volwassen filmmaker. Daardoor komt de dramatische verzoening van T.S. met zijn ongeruste familie in het gedrang. Het gelaagde (en geslaagde) View-Master-portret van dit bijzondere jongetje eindigt door het afgeraffelde slot helaas nogal eendimensionaal.
Fritz de Jong
