THE SYRIAN BRIDE

The Syrian bride verkleint de problematiek van het Midden-Oosten tot een haperende huwelijksceremonie aan de Syrisch-Israëlische grens.

Actrice Clara Khoury legt in The Syrian bride de verhoudingen tussen Israël en Syrië bloot door in een bruidsjurk te kruipen. Die droeg ze vier jaar geleden ook al (en minstens zo mooi) in Rana’s wedding, toen als zeventienjarige Palestijnse die checkpoints en deadlines trotseerde om met haar droomjongen te kunnen trouwen. Zo krijgt het Israëlisch-Arabisch conflict soms hetzelfde gezicht twee keer.
In The Syrian bride staat Khoury’s dikbewenkbrauwde blik wederom gespannen en bezorgd, want wie zegt dat haar toekomstige man, een tv-ster aan wie ze wordt uitgehuwelijkt, in het echt net zo charmant is? Misschien is hij net zo’n gevangenisbewaarder als de echtgenoot van haar zus, die zijn vrouw verbiedt om te gaan studeren. Het huwelijk betekent verhuizen van de Golanvlakte naar Syrië; met het oversteken van de grens verandert Mona’s identiteit van Israëlisch in Syrisch en daarmee wordt een terugkeer naar haar dorp onmogelijk. Geen wonder dat in haar huis de wind koud door de kamers giert.

Kronkelig
En dan is dit door de Israëlische regisseur Eran Reklis al in zijn documentaire Borders (1999) aangestipte verhaal nog ingewikkelder. Mona mag dan officieel Israëlisch zijn, de door Israël in 1967 aangevangen bezetting van de Golanvlakte heeft de wortels van haar familie nooit doorgeknipt. Erg kronkelige wortels, aangezien deze Arabisch sprekende mensen de islam belijden volgens de Druzische traditie maar daarmee wat henzelf betreft nog geen Arabieren zijn. Ooit zal de Golan weer van Syrië zijn, zo geloven hij en zijn volk. Daarmee wordt het huwelijk een kleinschalige, maar daarom niet minder belangrijke herovering. Reklis benadrukt dit door met helikoptercamerawerk en James Bond-achtige muziek de spanning op te voeren wanneer de bruid en haar gevolg in de auto stappen, op weg naar de grensovergang.
Als iets in deze film geen grenzen kent, zo blijkt even later, dan is het wel de bureaucratie. In Mona’s paspoort moet een stempel die zegt dat ze officieel Israëlisch is, terwijl het mannetje aan de andere kant van de grens vindt dat ze Syrisch is. Zo wordt de parkeerplaats van het grenskantoor voor Mona en haar familie een wachtkamer, terwijl het VN-meisje misschien iets te symbolisch met het paspoort heen en weer loopt om de landvertegenwoordigers te vermurwen. Heeft er dan niemand een potje typex?
Optimisme, dat is het woord dat Reklis bedacht voor de op zulke momenten onvermijdelijke houding: de realiteit aanvaarden en toch genoeg energie hebben om gewoon op een krukje te gaan zitten tot die slagboom bij de grens open gaat. Om toch te gaan studeren, ook al verwijder je je daarmee van je man. Misschien ook om je arm over de schouder van je verstoten kind te slaan.
Zo metaforisch als The Syrian bride vaak aandoet, zo menselijk en levensecht zijn de drama’s die zich in Mona’s familie afspelen. Mooi dat Reklis en zijn Palestijnse co-scenariste Suha Arraf de ene dimensie niet belangrijker maken dan de andere: een verloren zoon of dochter is niet kleiner dan een verloren land.

Kevin Toma