THE QUIET ROOM

The quiet room neemt de toeschouwer mee in de gedachtenwereld van een kind. De film is een eye-opener voor iedere volwassene. Regisseur Rolf de Heer volgt het kind op een zo eerlijke en toegewijde manier, dat hij iedere toeschouwer zal meeslepen naar de voor iedereen bekende, maar niet altijd even prettige, kindertijd.

De overtuigingskracht van The quiet room zal ouders doen schrikken. Volwassenen denken vaak dat kinderen niet goed kunnen nadenken. Zij vertellen hun kinderen leugens, doen vriendelijk en geïnteresseerd, terwijl ze zich zo niet voelen en ze denken dat hun kinderen dat niet door hebben. Deze film toont hoe kinderen dat zien.
Het meisje uit The quiet room, dat geen naam heeft, is in staat tot diepe gedachten, al zijn die wel vaak anders dan de gedachten van volwassenen. Ze denkt vooral na over haar ouders, die een bron van zorgen voor haar zijn, omdat ze steeds ruzie hebben. "Wat is het probleem?", vraagt ze zich aan het begin van de film af. "Kussen of praten? Praten", concludeert ze. Haar ouders schreeuwen vooral. Zelf besluit zij om niet meer te praten, totdat haar vader en moeder hun problemen hebben opgelost. Haar stem is haar enige machtsinstrument in deze situatie. Dat denkt ze, althans.

De hel
The quiet room geeft een beklemmend, machteloos en opgesloten gevoel. Dat effect wordt bereikt doordat de film zich voornamelijk afspeelt in twee ruimtes: de slaapkamer van het meisje en de slaapkamer van de ouders daarnaast. Alleen de flashbacks en de dromen van het meisje gunnen de toeschouwer een blik op de buitenwereld. Verder is de camera naar binnen gericht, net als de gedachten van het kind.
In die kamers ondergaat zij angsten, die soms doen denken aan de kwellingen van de hel in Sartre’s toneelstuk ‘Huis clos’. De personages uit dat toneelstuk zijn opgesloten in een kamer en moeten elkaar voor eeuwig martelen met woorden. "De hel dat zijn de anderen", is het beroemde citaat, dat in sommige scènes ook op The quiet room van toepassing is: het meisje in de film kan immers ook niet weg. Ouders kunnen uit elkaar gaan, maar zij kan niet van hen scheiden en moet dus lijdzaam hun ruzies aanhoren.

Vastgeroest
De Australisch/Nederlandse regisseur Rolf de Heer filmt vanuit het subjectieve perspectief van het kind. Via een voice-over hoort de toeschouwer wat zij denkt. Zo kan hij in haar hoofd kruipen en zich opnieuw voorstellen hoe het was om kind te zijn. De tegenstelling met de volwassen wereld wordt heel duidelijk omdat zij niet praat. We zien dat de ouders haar soms behandelen alsof zij niet goed zou weten wat er aan de hand is, terwijl zij daar in werkelijkheid constant mee bezig is.
Dit conflict tussen twee perspectieven op de wereld komt ook in de andere films van De Heer naar voren. Steeds verplaatst hij zich in de ervaring van een ‘buitenstaander’, die de gewone-mensen-ideeën in een nieuw licht plaatst. In de succesvolle film Bad boy Bubby (1993) koos hij de visie op de buitenwereld van een man die 35 jaar lang met zijn moeder in een kamer heeft gewoond. In Epsilon bekijkt een buitenaards wezen de wereldse gewoonten en in The quiet room is de outsider een kind, die nog niet is ingewijd in alle regels van de volwassen wereld. Steeds verplaatst de regisseur zich in de denkwereld van een personage dat het bekende met nieuwe ogen bekijkt.

Gewoontes
Het onderzoekende, argwanende en verbaasde oog van het kind dat The quiet room bewoont, is erg overtuigend. Dat komt omdat de denkwereld van een kind heel toegankelijk is. De wereld die door kinderogen wordt waargenomen is een voorstelbare wereld. Iedereen is immers eens kind geweest. Bij de andere twee films over dit thema zijn de hoofdpersonen veel vreemder, waardoor de toeschouwer zich er niet gemakkelijk in kan leven in hun ideeën. Hun denkwereld is grappig, maar blijft afstandelijk.
In The quiet room is dat anders. Met behulp van deze film wordt de kinderwereld opnieuw realiteit en dat is confronterend. Het drukt de toeschouwer met zijn neus op het feit dat een kind een volwaardig persoon is, waarmee vaak geen rekening wordt gehouden. De regisseur ontkent dat er een morele boodschap verborgen zit in de film, maar de film geeft wel aan hoe urgent het is om met kinderen te praten in een crisis-situatie en om aandacht te geven aan hun gevoelens. Als een film zo’n overtuigend psychologisch inzicht kan verbeelden, kun je er alleen nog maar diepe bewondering voor hebben.

Simone van der Burg