THE OPPOSITE OF SEX

De Amerikaan Don Roos bouwde sinds midden jaren tachtig een naam op als scenarist van doordeweekse Hollywoodkost als Single white female, Diabolique en Boys on the side. In zijn regiedebuut The opposite of sex tapt Roos echter uit een heel ander vaatje, met als resultaat een bijtend grappige komedie met een glansrol voor Christina Ricci.

In de afgelopen jaren heeft Christina Ricci overtuigend bewezen dat ze haar status als kindsterretje — opgedaan in films als Mermaids en The Addams family — ruimschoots ontgroeid is. Ze vertolkte indrukwekkende rollen in Ang Lee’s The ice storm en Vincent Gallo’s hilarische Buffalo 66, die nu toch echt hoognodig eens in Nederland zou moeten worden uitgebracht. In The opposite of sex excelleert Ricci als de goedgebekte, manipulatieve tiener DeDee die een verwoestende invloed heeft op de levens van eenieder die haar pad kruist. Na het overlijden van haar stiefvader loopt de zestienjarige weg uit haar suffe dorp in Louisiana, waarna ze onderdak vraagt bij haar homoseksuele halfbroer Bill, een leraar Engels die te goed is voor deze wereld. DeDee legt het aan met zijn knappe maar niet al te snuggere partner, waarna Bill de twee de deur wijst. Het is het begin van een ingewikkeld verhaal waarin Bill verwikkeld raakt in een carrièreverwoestend seksschandaal, terwijl DeDee ervandoor gaat met een paar duizend dollar en de urn van Bills aan aids overleden ex-vriend Tom.

Manipulatief monster
De belangrijkste troef van Roos’ ingenieuze filmdebuut is de voice-over, waarin DeDee de bizarre gebeurtenissen voorziet van haar sarcastische commentaar. Niets is veilig voor haar cynische observaties, of het nou gaat om de homoseksuele levensstijl, criminaliteit of bijbelfanaten. Tegelijkertijd neemt ze ook doorlopend ons kijkgedrag op de hak, zoals bijvoorbeeld in de scène waarin zij haar koffer pakt en toelicht: "This part where I take the gun is like, duh, important!" DeDee’s ongelooflijk grappige voice-over is meer dan een zelfingenomen scenaristentrucje. Het manipulatieve tienermonster mag dan heel slim doorzien wat de personages en de kijker beweegt, aan het eind van de film blijkt zelfkennis toch niet haar sterkste punt — al doet ze nog zo haar best om haar belofte uit het begin van de film waar te maken dat ze niet ineens een hart van goud zal krijgen. Hoewel Ricci van Roos de show mag stelen, blijft er voldoende ruimte voor het uitstekende acteursensemble. Martin Donovan borduurt als Bill voort op zijn flegmatische rollen in de films van Hal Hartley, en Lyle Lovett zet weer eens een mooie door het leven getekende sheriff neer. Maar de grootste verrassing is Lisa Kudrow, die vooral bekend is als de slome Phoebe uit de tv-serie ‘Friends’. Als de voormalige schoonzus en huisgenoot van Bill laat Kudrow niet alleen zien dat ze over een uitstekende komische timing beschikt — sommige van haar oneliners zijn nog grappiger en bijtender dan die van Ricci — maar ze slaagt er ook in de oude vrijster Lucia een menselijke tragiek mee te geven, wat vooral goed uitpakt in een paar mooie scènes met Lovett.

Fritz de Jong