THE LEGEND OF 1900

Pianist op een oceaanstormer

  • Datum 07-12-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films THE LEGEND OF 1900
  • Regie
    Giuseppe Tornatore
    Te zien vanaf
    01-01-1998
    Land
    Italië
  • Deel dit artikel

Het enigma 1900 (Tim Roth)

Giuseppe Tornatore, bekend van Cinema paradiso, vertelt in The legend of 1900 het ongelooflijke verhaal van een briljant pianist, die nog nooit vaste grond onder zijn voeten heeft gehad.

Het opblazen van een oude oceaanstomer annex hospitaalschip en een niet geheel zuivere opname van een onbekend pianostuk vormen voor een voormalig trompettist van een scheepsorkest aanleiding om herinneringen op te halen aan zijn beste vriend Danny Boodmann T.D. Lemons 1900 (Tim Roth). Deze vriend, kortweg 1900 genoemd, dankt zijn lange naam achtereenvolgens aan zijn stiefvader, die scheepsstoker is, het ‘sinaasappelkistje’ waarin hij te vondeling werd gelegd en het jaar waarin hij geboren werd. Zonder een geboorteakte of andere papieren, die zouden kunnen duiden op zijn bestaan, groeit 1900 op aan boord van de Virginian, een passagiersschip dat continu heen en weer vaart tussen Europa en Amerika.
Als de jonge 1900 op een nacht plaatsneemt achter de vleugel in de balzaal, komt hij er daarna nog maar zelden achter vandaan. Hij blijkt een muzikaal genie en ondanks allerlei aanbiedingen van het vasteland voor optredens, zal 1900 in zijn leven nooit voet aan wal zetten. Zijn bestaan is daar, tussen voor- en achtersteven van het schip, en alles wat hij wil weten over de wereld leert hij kennen door de verhalen van de passagiers. Het is daarom niet meer dan logisch dat wanneer de oceaanstomer wordt afgedankt, 1900 samen met het schip ten onder gaat.

Vliegensvlug
Tsja, Shine en The piano ontmoeten elkaar op de Titanic of zoiets dergelijks. Maar in tegenstelling tot Titanic heeft The legend of 1900, gebaseerd op een novelle van de Italiaan Alessandro Baricco, wel een aardig script. Hoewel ook hier de zinnen soms wat dik aangezet zijn en het verhaal wel erg vaak weer in juiste banen moet worden geleid door de voice-over van de trompettist. De sentimentaliteit wordt tevens iets te ver doorgevoerd, als er en masse alweer een nieuwe lading passagiers platgaat voor de meesterwerkjes van de autodidact. En na de zoveelste keer inzoomen op de vliegensvlugge handen van onze pianovirtuoos, was ik heus wel overtuigd van diens fingerspitzengefühl.
De film heeft daardoor iets van een overkill, maar alles wat ik hier net beweerd heb, zou ik zo weer doorkrassen als ik terugdenk aan het enigmatische gezicht van Tim Roth. Hij weet op ontroerende wijze in 1900 onschuld, wereldwijsheid, bravoure en verlegenheid te verenigen, waarbij zijn blikken zo effectief zijn, dat een gesproken woord soms pijnlijk teveel is. Hij brengt 1900 als een bijna mythische figuur, wat goed past in het beeld dat de film schetst. Trouw aan de titel vertelt Giuseppe Tornatore het levensverhaal van 1900 als een legende.
De muziek van Ennio Morricone en de schilderachtige afbeeldingen van New York en het Vrijheidsbeeld geven de film een sprookjesachtige sfeer, waarbij het niet gaat om een realistische weergave van het afgebeelde, maar om de gevoelswaarde ervan. Sprookjes zijn groter dan de werkelijkheid, echter hier is de overdaad van het sprookje iets te groot en mis ik simpele eenvoud. Daarom was ik niet tot tranen toe geroerd, hoewel ik wel een brokje in mijn keel kreeg, een klein Tim Roth-brokje.

M.M. Dijk