The Ides of March

Politiek is door de modder lopen en toch geen vuile schoenen krijgen, volgens George Clooneys The Ides of March.

In het mooiste beeld uit George Clooneys schimmige politieke drama The Ides of March staan twee campagnemedewerkers achter een enorme Amerikaanse vlag die op een podium hangt. Alleen hun silhouetten zijn zichtbaar. Een eenvoudig beeld misschien, maar het vat alles samen wat deze film wil zeggen: politiek wordt achter de schermen gemaakt, vaak door figuren die niet te zien zijn.
Is dat cynisch? Wel volgens het publiek tijdens het Filmfestival van Toronto waar de film na zijn première in Venetië ook vertoond werd. Clooney haastte zich vervolgens om te zeggen dat films achter de politieke cultuur aanlopen en die niet voorspellen. Onzin. Voorspellen misschien niet, maar wie gelooft er nog dat politiek alleen in het volle licht van de democratie wordt gemaakt? Het is koehandel, deels. De kunst is om de koehandel in toom te houden met checks and balances. Dat is geen cynisme. De macht ligt nou eenmaal bij de politieke middenstand. En die zie je niet.
De verrassing van The Ides of March is dan ook niet z’n analyse van de Amerikaanse politieke machine, waarover de film vertelt via de voorverkiezing van een Democratische presidentskandidaat. De verrassing is de souplesse waarmee Clooney dit politieke schaken op topniveau in beeld brengt, dat wil zeggen de elegantie waarmee pionnen afgeserveerd worden of juist naar betere posities gemanoeuvreerd worden. Wie goed oplet in deze film vol pratende hoofden ziet dat politieke faux pas nooit voor de camera worden gemaakt, met één schitterende, cruciale uitzondering trouwens. Omdat die acties niet belangrijk zijn: het gaat om de réacties, om het beperken van de schade.

Snelvuur
De souplesse is niet alleen te danken aan Clooney’s regie maar ook aan de door hem en Grant Heslov uitstekend geschreven bewerking van Beau Willimons toneelstuk Farragut North en aan de sterke cast met Philip Seymour Hoffman, Paul Giamatti en Ryan Gosling als machiavellistische adviseurs. Zij fluisteren de kandidaten in wat er gezegd moet worden, zij zorgen voor de noodzakelijke deals om politieke ruggesteun te krijgen. Het grootste plezier voor de kijker zit in de scherpe snelvuurdialogen van die onzichtbare poppenspelers. Clooney  heeft slechts een bijrol als politiek kandidaat Mike Morris, maar hij geeft het personage een mooie dubbelzinnigheid mee. Morris is zowel het onbeschreven blad waarop de adviseurs politieke speeches mogen schrijven, als de ervaren idealist die precies weet waarom hij de politiek in ging. En natuurlijk moeten die idealen plaatsmaken voor afgezwakte compromissen. Ook dat is geen cynisme, al lijkt de film wel kritiek te  leveren op die politieke koehandel met idealen en principes.
Voegt de film iets toe aan al die andere campagnefilms? The Best Man uit 1964, geschreven door Gore Vidal. Wag the Dog, waarin een nepoorlog wordt bedacht om de aandacht van een verkrachtingszaak af te leiden. The Candidate met Robert Redford. Bulworth met Warren Beaty en Primary Colors met John Travolta uit 1998. Films over de flexibele moraal achter verkiezingscampagnes, maar met verschillende   accenten. The Ides of March, waarvan de titel verwijst naar de vijftiende maart waarop Julius Ceasar in 44 voor Christus werd vermoord in de Romeinse Senaat, is een knappe toevoeging. Dat klinkt niet sexy, maar sexy is de film met opzet niet. Vooral de soberheid en distantie geven de film gewicht. Ontdaan van de komedie van Wag the Dog en Bulworth en vrij van het sentiment van The Candidate is The Ides of March misschien wel de scherpste en meest realistische van alle Amerikaanse politieke campagnefilms.

Ronald Rovers