THE GOOD SHEPHERD

the good shepherd is een literair drama over het ontstaan van de CIA.

April 1961, een buitenwijk in Washington. Kijk hoe schichtig Edward Wilson de deur van zijn grote huis sluit en naar zijn werk vertrekt. Dikgerande bril op de neus, grote hoed op zijn hoofd, flets-bruine regenjas. De typische vermomming waaraan je in Robert De Niro’s the good shepherd een CIA-agent herkent. Vast en zeker deelde Wilson dat huis ooit met vrouw en kind. Vast en zeker brandde binnen toen veel meer licht, en was het buiten niet zo grijsgrauw.
We volgen Wilson naar kantoor, waar iedereen voornamelijk met rare codezinnetjes communiceert. Vervolgens zien we in flashbacks hoe het zover kon komen: hoe student Wilson lid wordt van het vrijmetselaarachtige Skulls & Bones-genootschap, en hoe hij daar de contacten opdoet die hem later het hart van de CIA zullen maken. En dan krijgt hij niet alleen de contacten mee, maar ook de juiste principes: geloof in je vaderland, vertrouw niemand.

Sneer
‘Vertrouwen’ en ‘geloof’ zijn woorden die bedrieglijk klinken in the good shepherd, zoals er achter de toonbank van een stomerij geheime burelen schuilgaan en een doos bonbons vol belastende papieren blijkt te zitten. Zo’n schaduwwereld is de prijs die Wilson gehoorzaam voor zijn patriottendubbelleven betaalt. Of ze hem nou vragen ‘Boneman’ te worden of zijn kersverse echtgenote achter te laten voor een Europese WOII-missie, hij stemt altijd toe. Zo lijkt vaderlandsliefde telkens weer een excuus voor onverantwoordelijkheid en hersenloosheid.
Het is gemakkelijk dit als een sneer te zien naar het beleid van George Bush Jr. Overduidelijk is de parallel met de actualiteit wanneer een overgelopen KGB-agent fulmineert dat de VS niets hoeven te vrezen van de afgeragde USSR maar gewoon een smoes nodig hebben voor hun lucratieve oorlogsindustrie. ‘Als het om het creëren van waarheid gaat, ben jij de meester’, zegt Blair tegen Bush. Eh, pardon, de KGB-er tegen Wilson.
Wat dat betreft maakt Wilson van jong op oud geen ontwikkeling door. Inderdaad is dat huis in de flashbacks niet zo donker en heeft de buitenlucht veel meer kleur, maar ook het zonlicht en de herfsttinten verhullen niet dat Wilson dan zijn ziel al lang heeft verkocht. Hoewel we schakelend tussen heden en verleden Wilsons eenzaamheid zien groeien, is hij altijd dezelfde conformist. Misschien dat de grimeur Wilsons oudere versie daarom geen rimpels heeft gegeven.
Zo’n foefje zou passen bij een film die op feiten is gebaseerd — Wilsons carrière spiegelt die van CIA-topman James Jesus Angleton — maar ook graag met metaforen speelt. Wat zou het betekenen dat Wilsons allemaal (half)dove vriendinnetjes krijgt? Wie heeft het kinderkoor in het luchtvaartmuseum opgedragen ‘He’s got the whole wide world in his hands’ te zingen wanneer daar een geheime ontmoeting met de KGB plaatsvindt? Allemaal mooi bedacht, spannend en effectief gebracht, maar soms voelt dit drama over de Amerikaanse overheidsmaffia — na a bronx tale (1993) De Niro’s tweede regie — toch iets te literair.

Kevin Toma