The Danish Girl

In het verkeerde lichaam

  • Datum 12-01-2016
  • Auteur
  • Gerelateerde Films The Danish Girl
  • Regie
    Tom Hooper
    Te zien vanaf
    01-01-2015
    Land
    Groot-Brittannië/Duitsland/Verenigde Staten
  • Deel dit artikel

In dit psychologisch drama moet transseksualiteit voor leken worden verklaard. De tragische kanten zijn verpakt in een lofzang op een grote liefde die gendergrenzen overstijgt.

De Britse acteur Eddie Redmayne kreeg al een Oscar voor zijn vertolking van Stephen Hawking in The Theory of Everything. Nu speelt hij opnieuw een rol die opvalt in The Danish Girl. Lili Elbe was een vrouw, geboren in een mannenlichaam. Voordat ze in 1930 als een van de eersten een geslachtsveranderende operatie onderging heette ze Einar Wegener. Ze was toen een Deense landschapsschilder, getrouwd met de in portretten gespecialiseerde kunstenares Gerda Gottlieb.

In het losjes op hun leven gebaseerde The Danish Girl springt de vonk van bewustwording van het vrouw-zijn bij Einar (Eddie Redmayne) over wanneer hij invalt als vrouwelijk model bij een haastklusje van Gerda (Alicia Vikander). Dat voorval schijnt min of meer historisch te zijn. Maar zoals we het in de film zien komt het toch een beetje gekunsteld over. Die plotselinge verzaligde betovering zodra de aanvankelijk tegenstribbelende Einar de vrouwenkleding beroert. Alsof regisseur Tom Hooper (The King’s Speech) net iets te veel zijn best doet om duidelijk te maken wat er aan de hand is.

Dat gevoel bekroop me wel vaker bij het zien van deze fraai ogende, verdienstelijk geacteerde, maar ondanks het onconventionele gegeven toch tamelijk conventioneel vormgegeven Engelstalige productie. Hooper lijkt regelmatig te twijfelen tussen psychologisch drama en een kostuumfilm waarin transseksualiteit voor leken moet worden verklaard. De tragische kanten zijn daarbij verpakt in een lofzang op een grote liefde die gendergrenzen overstijgt. Als ik me niet vergis was de werkelijkheid iets prozaïscher.

Dat neemt niet weg dat The Danish Girl zich ook laat gelden als een integer verfilmde geschiedenis waarin het gegeven op een serieuze manier wordt benaderd. In het begin, wanneer Einar de eerste onzekere stappen in vrouwenkleren zet en alles nog een spel zou kunnen zijn, vermijdt Hooper de travestieclichés. De levendige en speelse aanzet maakt dan gaandeweg plaats voor een ernstiger toon. De nadruk ligt op de weg die Einar moet afleggen om zich via een persoonlijke crisis uiteindelijk als Lili te hervinden. Al voordat de operatie heeft plaatsgevonden spreekt ze over Einar als over een ander persoon. Zonder al te veel nadruk maakt Eddie Redmayne duidelijk dat Lili als vrouw haar ware identiteit heeft gevonden en niet meer terug kan. Hoezeer dat Gerda ook pijn doet.
Hoewel het niet altijd lukt om echt onder de huid van de personages te kruipen overtuigen de acteurs meer dan het tamelijk gelikte en zelfs wat ouderwets neergezette tijdsbeeld. Zowel Vikander als Redmayne werden genomineerd voor een Golden Globe. Ze zagen die waardering overigens niet verzilverd.

De maatschappelijke weerstand en het onbegrip rond het fenomeen blijken voornamelijk uit de bizarre rondgang langs artsen en genezers die met diagnoses als perversie en schizofrenie voor de dag komen. Tot Lili iemand treft die haar een op dat moment nog zeer riskante experimentele operatie voorstelt.
Bij Gerda strijden intussen verdriet, liefde en loyaliteit om voorrang. In haar wanhoop zoekt ze contact met een jeugdvriend van Einar. Dat leidt tot de vage suggestie van een driehoeksverhouding, de dreiging van melodrama en tamelijk stereotiepe grote gevoelens. Juist daardoor ontroerde het me toch minder dan ik had verwacht, want de geschiedenis is op zich aangrijpend genoeg.

Leo Bankersen