THE CROSSING GUARD

Na twee films kan van Sean Penn niet gezegd worden dat in zijn werk als regisseur geen eigen, persoonlijke thematiek valt te ontdekken. Maar wat hij er mee doet is weinig oorspronkelijk en zeker niet subtiel. The crossing guard is daardoor vooral een irritante film, eerder dan een slechte.

Nog voor de titels in beeld komen wordt de kern van het verhaal al in verbrokkelde stukjes opgediend: strippers in een nachtclub, een dronken man, iemand die in een praatgroep iets vertelt over het verlies van een familielid, een bebloed hoofd achter de tralies. Het is een opening in de kwalijke reuk van effectbejag. Wat actie, emotie en seks in een vlotte montage zijn de teasers voor de rest van de film. Het is een reeks beelden die direct vragen oproept, wat iets anders is dan spanning.
Maar allengs begint zich de situatie af te tekenen, vragen moeten tenslotte niet te lang onbeantwoord blijven. Freddy (Jack Nicholson) en Mary (Anjelica Huston) hebben vijf jaar geleden hun dochtertje Emily verloren. Ze werd doodgereden door een dronken automobilist. De dader, John Booth, heeft daarvoor vijf jaar in de cel gezeten. Het huwelijk van Mary en Freddy is kapot. De beginscènes hebben laten zien waarom: beiden verwerken de dood van hun dochter op hun eigen manier en ondervinden daarbij weinig steun van elkaar. Mary is ondertussen hertrouwd en probeert verder te leven. Freddy wordt verteerd door haat en telt de dagen af tot hij wraak kan nemen op John. Dat moment breekt aan op de dag dat hij wordt vrijgelaten.

Getraumatiseerd
The Indian runner, Penns veelgeprezen regiedebuut uit 1991, staat qua thematiek dicht bij deze film. The Indian runner gaat over de moeizame verhouding tussen twee broers, Joe en Franky. Als kind elkaars bondgenoten, maar als volwassenen hebben ze hun leven een heel andere richting gegeven. Joe is getrouwd en heeft een kind en een baan. Hij hecht aan het familieleven en heeft geleerd tegenslagen te verwerken. Franky is de losgeslagen vrijbuiter die op het criminele pad raakt en zich met ongevoelig egoïsme beschermt tegen de wereld die hij niet kan aanvaarden. Hoe sterk hun band ook is, uiteindelijk is het onvermijdelijk dat hun wegen zich scheiden.
Ook The crossing guard gaat over pogingen om het leven zin te geven, over manieren vinden om je staande te houden in een leven dat onrechtvaardig of onbegrijpelijk is. In zowel The Indian runner als The crossing guard staat de confrontatie centraal tussen in dat opzicht volstrekt verschillende mensen. Franky en Freddy zijn de ontredderden, de ontspoorden, de getraumatiseerden die in opstand komen tegen het leven. Joe en Mary, en eigenlijk ook John Booth, een gevoelige man die met pijn in het hart zijn schuld draagt, berusten in hun lot en proberen hun leven opnieuw zin te geven.
De titel The crossing guard verwijst dan ook naar Freddy. Niet als iemand die anderen, ‘zij die blind of onvolwassen zijn’, helpt hun weg te vinden, maar als iemand die die hulp nodig heeft.

Beslissende confrontatie
De thematiek van Penns film is interessant genoeg, maar de manier waarop hij er invulling aan geeft maakt dat The crossing guard het gemiddelde tv-drama maar nauwelijks overstijgt, zij het dat er een stuk beter in wordt geacteerd. Moeizame kwesties worden op een makkelijke manier geïllustreerd. De ontsporing van Freddy bijvoorbeeld wordt aan de hand van hoeren, drank, vechtpartijen en cynisme aan de kijker duidelijk gemaakt, om niet te zeggen opgedrongen, en dat is geen bijster originele zet. De beslissende confrontatie met John moet nog even uitgesteld worden zodat de kijker deze John wat beter kan leren kennen en waarderen. Freddy laten vergeten om kogels in zijn pistool te doen vind ik een weinig elegante oplossing. De man heeft tenslotte jarenlang naar dit moment toegeleefd.
De scènes met Freddy’s ex-vrouw kennen mooie momenten maar dat is dan te danken aan goed acteerwerk, niet aan het weinig verrassende scenario. Dat Nicholson en Huston ook in werkelijkheid iets met elkaar hebben gehad zorgt hierbij voor een bonus van buiten. Het einde komt weliswaar volledig uit de lucht vallen maar is dan ook te banaal voor woorden. Een sentimentele en onwaarschijnlijke verzoening tussen vader en moordenaar bovenop de grafsteen van Emily bederft alles wat er in de film nog te waarderen viel.
Wat het meest stoort aan The crossing guard is de opdringerige stijl van Penn. De weinig genuanceerde invulling van de karakters is al één ding, het veelvuldig gebruik van slow motion om het belang van bepaalde scènes te onderstrepen is een ander middel om elke eigen inbreng van de kijker in de kiem te smoren. Ook de manier waarop Penn scènes tegenover elkaar zet of zelfs versnijdt is niet erg fijnzinnig. Opnamen van de praatgroep worden afgewisseld met beelden van de nachtclub, de vette lol van Freddy tijdens een uitje met een stel hoeren contrasteert op dezelfde manier met de serieuze gesprekken tussen John en zijn vrienden over schuld en boete. Tedere liefdesscènes worden versneden met beelden van begerig aangestaarde strippers. Met zo’n stijl komt de thematiek er dik bovenop te liggen, maar het vreemde is dat je er anderzijds makkelijk aan voorbijgaat omdat het verhaal zo weinig oorspronkelijk is en zo overbekend aandoet. Je hebt het gevoel dat Penn best iets interessants te melden zou kunnen hebben, maar op deze manier komt dat er beslist niet uit.

Petra van der Ree