THE BEST INTENTIONS

In de eerste vijf minuten van The best intentions maken scenarist Ingmar Bergman en regisseur Bille August korte metten met de dramaturgische opvatting dat sterke personages saai zijn, vooral als ze nooit tegen elkaar liegen. In deze Gouden Palm-winnaar van 1992 doen Anna en Henrik dan ook niet voor elkaar onder wat wilskracht en eerlijkheid betreft. Hoe ongeloofwaardig het ook klinkt, de film wordt er alleen maar spannender door.

The best intentions gaat over de nietsontziende liefde tussen de idealistische theologiestudent Henrik en het verwende bourgeoismeisje Anna in het Zweedse Uppsala tijdens de Art Nouveau periode. Hun ontmoeting is een klassiek geval van liefde op het eerste gezicht. Anna is van zichzelf doortastend en wilskrachtig, maar Henrik heeft zich die eigenschappen aan moeten leren tijdens het harde leven dat hij en zijn verarmde moeder hebben geleid. Al snel wordt duidelijk dat van een serieuze verloving geen sprake kan zijn. Anna en haar familie leven in een andere wereld dan Henrik, een wereld van musiceren in de salon en artisjokken eten met zilveren bestek. Op zich hoeft dat geen obstakel te vormen voor twee gepassioneerde jonge mensen die over een ongekende koppigheid beschikken, maar als Anna’s moeder zich verlaagt tot chantage heeft Henrik geen keus.
In de daaropvolgende twee jaar doen Anna en Henrik alsnog verscheidene toenaderingspogingen maar vele hindernissen staan hun samenzijn in de weg. De titel van de film slaat bijvoorbeeld op het excuus van Anna’s moeder die voor Anna’s eigen bestwil een liefdesbrief aan Henrik verbrandt. Na een tragische gebeurtenis besluit Anna dat het leven te kort is voor burgelijk gekibbel en ze vraagt Henrik ten huwelijk.

Slinkende parochie
Het gelukkige stel is eindelijk samen dankzij hun doorzettingsvermogen. Sterker nog, Anna is zelfs bereid haar luxe leventje in Uppsala op te geven voor een verwaarloosde parochie in het Hoge Noorden. Bij elkaar komen was al een hele toer, maar bij elkaar blijven vereist ook de nodige compromissen. Als Henrik een positie als hofpredikant aan zich voorbij laat gaan om in het Noorden voor zijn slinkende parochie te blijven preken, heeft de zwangere Anna het gehad met de compromissen. Het lot van zijn gezin ligt nu in Henriks handen.
Anna en Henrik zijn de ouders van Ingmar Bergman, die in 1988 naar aanleiding van zijn autobiografie Laterna Magica het idee kreeg om hun verhaal te vertellen. The best intentions is een co-produktie van de Zweedse televisie met acht andere Europese omroepen, die het mogelijk hebben gemaakt dat er naast de speelfilm ook een zes uur durende tv-versie in serievorm werd geproduceerd. Voorlopig moet het Nederlandse publiek het met de speelfilm doen, die zeker de moeite waard is.

Realisme
Dankzij het sterke scenario van Bergman is The best intentions met zijn gebrek aan echte schurken geen verfilmde streekroman geworden. Daarnaast dragen ook de beelden van regisseur Bille August, die de erbarmelijke levensomstandigheden van de werkende klasse niet uit de weg gaan, bij aan het realisme van de film. De uitstekende acteerprestaties van Samuel Fröler (Henrik) en Pernilla August (Anna) zorgen ervoor dat de buitengewone liefde tussen hun personages geloofwaardig blijft, ook als die alle obstakels overwint. Pernilla August kreeg er in Cannes zelfs een Gouden Palm voor.
The best intentions is dus een geslaagde film die geen seconde van zijn drie uur verveelt. Zowel Bergman als August hebben Oscars gewonnen met respectievelijk Fanny en Alexander en Pelle de veroveraar, films die allebei hun sporen hebben achtergelaten in The best intentions. Bergman toont hetzelfde comfortabele leventje van de bourgeoisie als in Fanny en Alexander inclusief idyllisch kerstfeest. August laat juist de andere kant van de medaille zien, net als in Pelle de veroveraar waarin twee Zweedse immigranten het hoofd boven water proberen te houden onder feodale omstandigheden. Zoals Anna en Henrik hun werelden uiteindelijk bij elkaar krijgen, zo is het Bergman en August gelukt om zonder zoetsappige nostalgie een harmonieus geheel te creëren.

Thessa Mooij