THE BAND’S VISIT

the band’s visit bevatte te veel Engels om mee te dingen naar de Oscar voor niet-Engelstalige film. Maar de film over een Egyptisch orkest dat strandt in een Israëlisch dorpje legt de oplossing juist in dat wat niet in taal uit te drukken is.

Daar staan ze dan: acht Arabische mannen in pastelblauwe politie-uniformen. Het Ceremonieel Orkest van het politiedepartement van het Egyptische Alexandria, net aangekomen op een vliegveld in Israël. Of hij een foto mag maken, vraagt een bebaarde man. Vooruit dan maar. Dirigent Tawfiq (Sasson Gabai) stelt zijn acht mannen op, keurig in het gelid. De één plukt nog even aan zijn manchet, een tweede zet zijn hoed recht. Als ze eindelijk allemaal staan komt een schoonmaker langzaam het kader in lopen. Net voor hij weer uit beeld zou moeten verdwijnen stopt hij; de fotograaf drukt evengoed af. Dit is de humor van Eran Kolirins the band’s visit (bikur ha-tizmoret): zachtmoedig, melancholiek en, zeker in het eerste deel van de film, een mild absurdisme dat doet denken aan het werk van Scandinaviërs als Aki Kaurismäki.
Het orkest is onderweg naar een Centrum voor Arabische Cultuur. Helaas is men vergeten ze op te vangen op het vliegveld, en stappen ze vervolgens op de verkeerde bus. In plaats van de grote stad waarnaar ze onderweg zijn komen ze terecht in een kleine verzameling beton middenin de woestijn, waar volgens café-eigenares Dina (Ronit Elkabetz) in het geheel geen cultuur is, laat staan een Centrum ervoor. Uiteindelijk weet het orkest zich echter prima te vermaken tijdens de nacht die ze gedwongen in het stoffige dorp doorbrengen (de laatste bus is al weg). Tussen de wat stijve Tawfiq en de losbandige Dina ontstaat een voorzichtige romance; Haled (Saleh Bakri), de womanizer van het orkest, brengt schuchtere dorpeling Papi (Shlomi Avraham) wat kneepjes bij.

Ironisch
De verwarring met de bussen komt voort uit de gebroken uitspraak van het Hebreeuws door de orkestleider: Petah Tikva wordt Bet Hatikva. Het zal dan ook geen verbazing wekken dat the band’s visit handelt over dialoog, over cultuurverschillen, taalverschillen, en vooral het overbruggen ervan. Die overbrugging vindt deels plaats door gebroken Engels, zo gebroken dat de film ook in Engelstalige gebieden wordt ondertiteld. Des te ironischer is het dat the band’s visit niet mag meedingen naar de Oscar voor beste niet-Engelstalige film omdat er, zo oordeelde de toelatingscommissie, te veel Engels wordt gesproken. Oorlogsdrama beaufort werd de vervangende Israëlische inzending.
Die uitsluiting is nogal wrang voor een film die hoge ogen gooide in Cannes en de overbrugging van cultuurverschillen uiteindelijk bóven de taal legt. Die ligt in de muziek, maar vooral in dat wat eenvoudigweg niet uitgesproken kan worden. Verlegen dorpsinwoner Papi durft niet met meisjes te praten. Hoe het voelt om seks te hebben, vraagt hij Haled. Die kan dat alleen in poëtische strofes van zijn moedertaal uitdrukken. Papi verstaat er geen woord van, maar begrijpt het volledig. En vervolgens toont Haled hem, in één van de grappigste scènes van de film, dat er geen woorden nodig zijn om toch een kus te veroveren.

Joost Broeren