The Ancient Woods

Vlooiende ooievaars

The Ancient Woods

In een van de laatste stukken oerbos in Litouwen is het leven tot de essentie teruggebracht. Elke galm, knisper, hoefstap hoor je.

De natuur is iets geworden om van een afstandje te bekijken. Zo zijn ook de dieren onderworpen aan onze blik. We willen iets van ze. Maar in de schitterende documentaire The Ancient Woods gebeurt dat kijken zonder oordeel, analyse, les of commentaar. En dat is een verademing.

Voor The Ancient Woods dook Mindaugas Survila onder in een van de laatste stukken oerbos in Litouwen. Vuurvliegjes dansen hier voor een onbeweeglijke sterrenhemel. Wat je eerst voor sterren hield blijken diertjes in water. Groot is klein en klein is groot. Een wolf komt kalmpjes aangelopen tussen de bomen. De toppen kraken in de wind. Een spin bekruipt de sneeuw. Ooievaars vlooien. Keverpantsers spiegelen. Alles is met geduld en aandacht gefilmd. Het een is niet belangrijker dan het ander.

In strakke kaders en haarscherpe close-ups is het leven tot de essentie teruggebracht: de slang eet het knaagdier, de mieren eten de slang. Door het kraakheldere omgevingsgeluid kun je in je hoofd de ruimte buiten de kaders zelf aanvullen. Elke galm, knisper, hoefstap hoor je — het geluidslandschap roept hier uiteindelijk de meeste sensatie op. De ruimte is zo opgerekt dat de mens uit het centrum verdwijnt.

Bioloog/filmmaker Mindaugas Survila werkte in totaal tien jaar aan zijn film, opgenomen met klimtuigen en duikapparatuur om de dieren uit alle hoeken te kunnen filmen. Soms zijn ze alleen voor een deel te zien: een pauwachtige spreidt zijn veren achter een boom, een arend toont alleen zijn machtige klauwen. Het zijn esthetische kadreringen, als contrast met het ‘natuurlijke’ beeld dat zonder onze tussenkomst in pure vorm zou bestaan. The Ancient Woods doet juist door die esthetisering beseffen dat we onze blik op de natuur, op het leven om ons heen, kunnen veranderen, net zoals de camera zijn invalshoek verplaatst en ineens de wortels van de boom ziet.