Stop Acting Now

Het wordt veel te gezellig in de Tranenbar

Het Holland Festival reserveert een prominente plek voor theatercollectief Wunderbaum dat met de pseudo-documentaire Stop Acting Now ‘een vierjarige zoektocht naar een toekomstige samenleving’ afrondt. De regie is van Mijke de Jong.

Hoeveel zin heeft het om maatschappelijk geëngageerd theater te maken, als je daarmee steeds hetzelfde publiek bereikt? Wunderbaum-actrice Maartje Remmers zegt er niet meer in te geloven. Zij wil de echte wereld in, mensen helpen. Ze trommelt een groep maatschappelijk betrokken professionals op die onder de naam Basisoptimisten mensen met schulden proberen te helpen. Ook de andere leden van het Rotterdamse theatercollectief Wunderbaum storten zich op sociale projecten. Marleen Scholten wil zich afzetten tegen de optimistische cultuur met een Tranenbar: een plek waar je mag komen uithuilen en waar je gewoon kunt zeggen dat je je kut voelt. Daarmee hoopt Scholten “negativiteit weer een gezonde plek te geven in onze samenleving”.

Terwijl Wine Diercx zich buiten het bereik van de camera stort op het moederschap — volgens haar de beste investering in een betere wereld — trekt ideeënman Walter Bart graag alle aandacht naar zich toe. In hoog tempo verzint hij straatacties, waarin hij de argeloze voorbijganger een geweten probeert aan te praten. Dan weer strooit hij op het Beursplein dollars rond, het volgende moment paradeert hij tussen de auto’s in een rokend kostuum om vervuiling aan de kaak te stellen.

Tegenover de onstuitbare doenersmentaliteit van Bart staat weifelkont Matijs Jansen. Als deze zich na veel gedraal stort op het ontwikkelen van de telefoon-app Tuinder, die stadstuiniers in contact wil brengen met groentekopers, blijkt zijn initiatief van alles het meest levensvatbaar. Wanner hij een investeerder vindt, levert dat ook de meest uitgesproken ruzie tussen de Wunderbaumers op. Vooral Remmers is woest omdat Jansen op eigen houtje besloten heeft reclame te maken voor Tuinder. Want acteren in een commercial kan het imago van het hele collectief beschadigen.

Slim spel
De kloof tussen ideaal en werkelijkheid blijkt groot. Zo moet Scholten constateren dat haar Tranenbar na een enkele veelbelovende snottersessie al snel veel te gezellig wordt. Remmers raakt veel te persoonlijk betrokken bij de perikelen van een probleemfamilie: zo zeer dat ze een stevige scène trapt bij de sociale dienst waarna ze een taakstraf krijgt opgelegd. Waarbij de kijker zich dan weer afvraagt of die getrapte scène wellicht zelf in scène is gezet.

Net als de voorstellingen van Wunderbaum speelt Stop Acting Now zich af in het schemergebied tussen werkelijkheid en fictie. Dat Mijke de Jong ervoor koos alles in documentairevorm te laten zien maakt het extra spannend: je blijft je afvragen of het allemaal echt gebeurd is. Toch is Stop Acting Now meer dan een slim spel. In de kern biedt de film een betrokken en bij vlagen ook erg geestig portret van een groep kunstenaars die na een reeks confrontaties met de werkelijkheid tot de conclusie moeten komen dat hun kracht ligt in het creëren van fictie.