STIR OF ECHOES

Berichten uit het dodenrijk

  • Datum 06-02-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films STIR OF ECHOES
  • Regie
    David Koepp
    Te zien vanaf
    01-01-1999
    Land
    Verenigde Staten
  • Deel dit artikel

Tom (Kevin Bacon) graaft in het verleden

Stir of echoes is een ijzersterke psychologische horrorfilm waarin Kevin Bacon excelleert als gewone arbeider die achtervolgd wordt door visioenen. David Koepp houdt zich verre van modieuze trucjes en heeft een ouderwets griezelige spookfilm afgeleverd.

Na het verbluffende succes van The sixth sense is het slechts een kwestie van tijd totdat uitgekookte producenten, in een poging nog gauw een graantje mee te pikken, quasi-vervolgen en imitaties lanceren. In schijn is Stir of echoes zo’n film. Want het belangrijkste element uit The sixth sense, het jongetje dat spoken ziet, is ook hier prominent aanwezig. Bovendien verschijnt de film op een moment waarop M. Night Shyamalans kaskraker nog vers in het geheugen ligt. Toch is dit geen vluchtig gemaakte rip-off; geen The sixth echo of Stir of senses. Stir of echoes was namelijk al lang in productie toen The sixth sense een onverwacht succes bleek, dus inhoudelijke en stilistische overeenkomsten berusten op toeval, of bovennatuurlijke interventie. Wat evenwel meer frappeert dan een paar plottechnische gelijkenissen, is dat de filmmakers zich in beide gevallen duidelijk niets hebben aangetrokken van modieuze genreverschijnselen en juist daardoor allebei een dijk van een horrorfilm hebben afgeleverd.

Hypnotiseren
Net als The sixth sense herinnert Stir of echoes in geen enkel opzicht aan de wijze waarop het genre de laatste jaren in Hollywood wordt beoefend. Buitensporig CGI-geweld ontbreekt, evenals de sinds Scream weer populaire verkleed- en steekpartijen. Het verhaal is ontleend aan de roman ‘A stir of echoes’ uit 1958 van Richard Matheson, een horrorschrijver van de oude stempel. Hij vervaardigde de scripts voor menig Poe-verfilming van Roger Corman, en voor talloze griezelige ’tv-movies of the week’ uit de jaren zeventig. In zijn bekendste werken, zoals de invloedrijke roman ‘I am legend’ (verfilmd als The last man on earth in 1964 en The omega man in 1971), de eveneens verfilmde roman ‘The shrinking man’ (als The incredible shrinking man in 1957), en het korte verhaal plus scenario van Steven Spielbergs filmdebuut Duel, zien we steevast extreem gewone mannen in extreem ongewone situaties. En dat aloude fictioneel principe is ook de voornaamste troef van Stir of echoes.
Want gewoon is Tom Witzky (Kevin Bacon) zeker. Als huisvader en ‘blue collar’ arbeider heeft hij de hoop al opgegeven ooit nog iets te verwezenlijken van zijn jeugddroom: de kost verdienen als muzikant. "Ik had nooit gedacht dat ik zó gewoon zou worden", laat hij zich tegenover zijn vrouw ontvallen. Toms onvermogen voldoening te vinden in zijn onopvallende, burgerlijke bestaan wordt vroeg in de film vastgesteld. Daarom is het ook heel aannemelijk dat hij zich later ten koste van zijn baan en sociale contacten stort op het letterlijk graven naar het antwoord op de vraag wie dat overleden meisje is dat hij door het huis ziet spoken. Tom raakt pas ontvankelijk voor berichten uit het dodenrijk nadat hij zich op een feestje heeft laten hypnotiseren. De psychologische veranderingen die Tom ondergaat, van door scepsis ingegeven ontkenning, naar acceptatie en uiteindelijk obsessie, worden door een excellerende Kevin Bacon heel geloofwaardig gespeeld. Hetzelfde geldt voor de crisis waar het gezin Witzky plotseling in verkeert. Tom ontwikkelt namelijk een bijzondere band met zijn zoontje Jake (Zachary David Cope), die van nature over dezelfde gave blijkt te beschikken, waardoor moeder (Kathryn Erbe) zich terecht buitengesloten voelt.

Verlaten bioscoop
Hoewel de personages en hun onderlinge relaties uitermate goed zijn uitgewerkt, laat regisseur David Koepp op andere niveaus een paar steekjes vallen. Er is een fascinerende subplot over een vereniging van paranormaal begaafden, die meteen na de aanzet wordt losgelaten. En het mysterie zelf krijgt, na een gruwelijke en tegelijk schrijnende onthulling, nog een slordig staartje.
Als scenarioschrijver verdient David Koepp al jaren de kost door scripts te schrijven voor Hollywood-amusement als Jurassic Park, Snake eyes en Mission: impossible. Als regisseur levert hij na het apocalyptische drama The trigger effect hiermee pas zijn tweede speelfilm af. En het moet gezegd dat hij voor een relatieve beginneling een opvallende visuele flair aan de dag legt. En met de scène waarin Tom onder hypnose gaat en zich onder aanwijzing van zijn hypnotiseur inbeeldt in een verlaten bioscoop naar het scherm te staren, maakt Koepp een knipoog naar het publiek, die door zijn subtiliteit en creativiteit veel beter te verteren is dan de met titels en namen van horror-iconen doorspekte scripts waarmee sommige filmmakers hun kennis van het genre menen te moeten etaleren. Met een ouderwets griezelige spookfilm doe je een liefhebber oneindig veel meer plezier. De makers van The Blair witch project en The sixth sense begrepen dat. David Koepp blijkbaar ook.

Roel Haanen