SOMEBODY TO LOVE

De onafhankelijke Amerikaanse regisseur Alexandre Rockwell scoorde een paar jaar geleden een internationale festivalhit met In the soup. De geestige film volgt de pogingen van een filmmaker om zijn film gefinancierd te krijgen. In Somebody to love liggen de hindernissen voor de voeten van een ’taxi dancer’ die actrice wil worden. Bevestigt Rockwell zijn reputatie van tragikomisch talent?

‘Taxi dancer’ is een begrip dat uitleg verdient. Vrouwen die in (nacht)clubs tegen betaling met mannen dansen, kwamen, voor zover ik weet, in Nederland nooit voor, maar waren in Amerika in de eerste helft van deze eeuw een normaal verschijnsel. Tegen betaling per dans konden mannen zich even koesteren in de illusie dat zij niet eenzaam waren. Een mooi onderwerp voor een film, besefte Hollywood snel, want in de jaren twintig was Joan Crawford al te zien als kortstondige danspartner van treurige mannen (The taxi dancer, 1927). In de jaren dertig volgde nog een aantal films over het onderwerp, waarna in de jaren zestig de ’taxi dancer’ uit het uitgaansleven verdween. Waarom het bij een dansje houden als seksueel spannender mogelijkheden ook betaalbaar zijn?
Maar zoals weinig voor eeuwig wegblijft, zo is ook de ’taxi dancer’ weer terug. Dat merkte Alexandre Rockwell tot zijn verbazing toen hij door de achterbuurten van Los Angeles dwaalde. Het fenomeen intrigeerde hem zo sterk, dat hij besloot er een film over te maken.

Onbeholpen
Rockwell voelt zich in zijn films altijd uitstekend op zijn gemak bij protagonisten die vasthoudend hun dromen proberen te realiseren. Hun doel bereiken ze nooit, maar het gevecht dat is geleverd is toch waardevol, want het leidt tot zelfkennis en levensinzicht. In zijn debuutfilm Hero (1983) strandt een groepje ongeregeld in de woestijn van New Mexico, waarna een lange tocht naar Los Angeles wordt ondernomen. De stad wordt nooit bereikt, maar dat doet er op het eind ook niet meer toe. In Sons (1989) reizen drie zoons met hun stervende vader naar Normandië, omdat de oude Amerikaan zijn grote liefde, die hij ontmoette bij de invasie in ’44, nog één keer wil terugzien. De dood steekt een spaak in het wiel, maar dat neemt niet weg dat de drie zoons elkaar beter hebben leren kennen. En In the soup zoekt een filmmaker desperaat naar een financier voor zijn film. Als hij die eindelijk heeft gevonden in de persoon van een gangster met teveel geld, sterft de welkome geldschieter plotseling.
Ook in Somebody to love wordt het doel niet bereikt, maar ook nu weer is de winst meer zelfkennis. Je zou Rockwells thematiek eentonig kunnen noemen, maar je kunt het ook consistent noemen. Beslissend voor het oordeel zijn natuurlijk de films. In the soup was een vrolijke komedie, maar wat is Somebody to love? De Nederlandse distributeur noemt het een liefdeskomedie, een woord dat klinkt naar het filmische equivalent van John Lanting. Gelukkig is de film dat niet, want Rockwell heeft zeker wat te melden, alleen doet hij dat dit keer nogal onbeholpen.

Vriendendienst
Ruwweg zijn er twee manieren om een verschijnsel als de ’taxi dancer’ te benaderen. De eerste is die van de nostalgische romantiek, de tweede die van de ontluisterende realiteit. Iemand als Atom Egoyan (Exotica) zou met een scherp ontleedmes het onderwerp te lijf zijn gegaan en de erotische codes tussen ’taxi dancers’ en mannen hebben blootgelegd. Rockwell doet het anders: hij koos voor de nostalgisch, romantische invalshoek. Het resultaat is onbevredigend.
Centraal in de film staat Rosie Perez (Do the right thing, Fearless) die als Mercedes dagelijks als ’taxi dancer’ de kost verdient. Rockwell schreef, samen met de Russische emigrant Sergei Bodrov, het scenario met haar in gedachten. Misschien was hij verliefd, want Somebody to love is weinig meer geworden dan een star vehikel voor Rosie Perez.
De film speelt dan wel in het milieu van de ’taxi dancers’, maar dat wordt alleen maar gebruikt als sfeerbepalende achtergrond voor een variant op het thema ‘overmoedige-verliefde-jongen-wil-vrouw-uit-slecht-milieu-redden’, dat we bijvoorbeeld ook kennen uit Van Goghs Vals licht. Mercedes heeft uiteraard geen boodschap aan de reddingsactie van de desperate jongen, die met naïeve koeieogen de wereld inblikt. (Michael Delorenzo, A few good men). Zij valt bij voorkeur op ‘verkeerde’ mannen, zoals een oude, getrouwde, verlopen acteur uit de jaren zeventig, die het stadium van de desillusie ver is gepasseerd, met als resultaat doffe berusting. Harvey Keitel is altijd goed voor zo’n rol.
In een poging de plot wat op te peppen, draven Anthony Quinn en Sam Fuller op, met vooral de laatste in een volstrekt onzinnige rol. Een aardige vriendendienst, maar niet meer dan dat. Natuurlijk zorgt de afgewezen minnaar tenslotte voor een dramatische climax. Wat daarbij vooral opvalt is dat Rockwell afgesleten melodramatische clichés niet uit de weg gaat. Het wordt tijd dat Rockwell weer moeite moet doen om zijn films gefinancierd te krijgen.

Jos van der Burg