SINCE OTAR LEFT

Good bye Georgië!

  • Datum 13-01-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films SINCE OTAR LEFT
  • Regie
    Julie Bertuccelli
    Te zien vanaf
    01-01-2003
    Land
    Frankrijk/België
  • Deel dit artikel

Drie generaties bij de wensboom

Documentairemaakster Julie Bertuccelli maakte met Since Otar left een subtiel portret van drie aan elkaar geklonken vrouwen in armoedig Georgië.

Hoog bezoek voor de stokoude Georgische dame Eka. Het is Niko, de collega van haar naar Frankrijk geëmigreerde zoon Otar. Ze verwelkomt hem als een surrogaat voor haar oogappel en klampt zich vol moederlijk verlangen aan hem vast. Wanneer hij vertrekt vraagt ze guitig of zoonlief in Parijs al ‘une petite amie’ heeft gevonden, waarbij de camera zich fixeert op haar sneeuwwitte haar, dik-donkere wenkbrauwen en hoopvolle blik; een close-up om kippenvel van te krijgen. Want wat iedereen voor Eka verzwijgt, haar familie voorop, is dat Otar op zijn werk is verongelukt. Niko kwam langs om Otars spullen af te geven.
Na Good bye, Lenin! dus opnieuw een moeder die uit liefde een rad voor ogen wordt gedraaid, en opnieuw een film die zich afvraagt hoezeer je jezelf en anderen voor de gek moet houden om gelukkig te kunnen zijn. Dochter Marina en kleindochter Ada geloven dat Eka de waarheid niet zal verdragen en houden Otar springlevend door geregeld met een brief uit Frankrijk te komen. Bij het schrijven fantaseert Ada over kunstenaarcafés en culturele uitstapjes, en blijkt Frankrijk haar paradijs op aarde — onbereikbaar omdat niemand in het Georgië van vlak voor de revolutie zomaar een visum krijgt. Om aan het geld te komen dat Otar meezond verkwanselt Marina boeken uit Eka’s antieke francofiele bibliotheek. Totdat Eka de complete verzameling eigenhandig verkoopt en met het geld drie tickets naar Parijs betaalt. De visums heeft ze zo geregeld.

Schaakpartijtje
Documentairemaakster Julie Bertuccelli baseerde haar speelfilmdebuut op een waargebeurd verhaal, maar kleurde de feiten zo in dat je de film ook als satire kunt opvatten. Zoals de slaapkamer van de moeder uit Good bye, Lenin! een micro-DDR is, zo lijkt deze schijnwereld een metafoor voor het Georgië uit de Sovjet-tijd, en voor de problemen waarmee drie generaties Georgiërs te kampen hebben nu de communistische heilstaat heeft afgedaan. Het land ligt er vervallen bij, de water- en elektriciteitsvoorziening laat het voortdurend afweten, en in het ziekenhuis word je pas behandeld als de artsen hun schaakpartijtje hebben afgerond. "Stalin had hier wel raad mee geweten!" snauwt Eka wanneer het weer tijd is om de kaarsen aan te steken.
Since Otar left is als familieportret echter waardevoller dan als satire. Bertuccelli’s aandacht gaat in de eerste plaats uit naar het intieme relaas van die drie aan elkaar geklonken vrouwen, met een aandachtige camera die voornamelijk meebeweegt met Marina, Ada en Eka en die dus ook stilstaat wanneer zij dat doen. Samen een taartje eten, Marina die Eka’s haar wast, Ada die haar oma Proust voorleest en tegelijkertijd haar voeten masseert, door Bertuccelli’s mensgerichte stijl ontstaat er volop tijd voor zulke scènes van alledaagse schoonheid, en wordt zonder veel gedoe kraakhelder hoe de vrouwen zich tot elkaar verhouden.
Bertuccelli profiteert daarbij optimaal van haar geweldige cast, de negentigjarige Poolse Esther Gorintin voorop. Met haar verschijning en mimiek steelt deze veterane voortdurend de show: een bochel om zacht je hand op te leggen, elke scène weer een nieuwe fleurige jurk, en een fragiele sopraanstem om van te smelten én te sidderen. Nog één vraag voor na de film: wat moeten we met het nonchalant gebrachte auto-ongeluk uit de beginscène?

Kevin Toma