SILENT VOICES

Deze mozaïekfilm van de jonge Franse Léa Fehner laat een vaak verborgen kant van het gevangenissysteem zien.

De recensent kan niet altijd genadeloos zijn. Bij dit debuut van de nog maar 28-jarige Franse regisseur Léa Fehner past de nodige sympathie, ook al tikt deze mozaïekvertelling keurig alle piketpaaltjes van het doorsnee Europese arthousedrama in. Daar moet je dus van houden of in ieder geval voor in de stemming zijn als je gaat kijken. Het hele verhaal is gestoeld op de werkelijkheid, want Fehner vertelde op de Franse televisie enkele jaren als sociaal werker in een gevangenis te hebben gewerkt en op basis van die ervaringen haar scenario te hebben geschreven.
In een rustig tempo ontvouwen zich in silent voices (qu’un seule tienne et les autres suivront) de achtergrondverhalen van de bezoekers van een gevangenis in de buurt van Marseille. Mensen die zich duidelijk allemaal aan de onderkant van de samenleving ophouden en waarvoor niemand zich interesseert.
De Algerijnse Zohra komt over uit Algiers om het lichaam van haar vermoorde zoon te zien en de moordenaar berecht te zien worden. Maar volgens een advocaat zal dat laatste nog minstens drie jaar in beslag nemen. De hopeloze Stephane met zijn alcoholische vriendin Elsa bevindt zich in zo’n erbarmelijke situatie dat hij zich laat overhalen voor iemand anders in de gevangenis te gaan zitten. En het agressieve opdondertje Alexandre laat zich bij demonstraties zo vaak door de politie arresteren dat hij nu eindelijk een gevangenisstraf krijgt opgelegd van de rechter.

Vonk
Waar silent voices goed in slaagt, is wat het min of meer terloops laat zien. En dat zijn vooral de hulpeloosheid en afhankelijkheid nadat mensen eenmaal in het gevangenissysteem verzeild zijn geraakt. Dat geldt misschien nog wel meer voor familieleden dan voor gevangen zelf, omdat die in feite niet binnen maar buiten de muren opgesloten zitten. Ze zijn even afhankelijk van het systeem maar ze verkeren voortdurend in onwetendheid over wat er binnen de muren gaande is. Nog maar zelden is die groep zo uitgebreid in beeld geweest. Ook min of meer en passant vertelt de film over de dwingende en destructieve invloed van armoede, de negatieve spiraal waaruit moeilijk te ontsnappen is en die voor velen leidt tot steeds weer nieuwe confrontaties met justitie.
De hoofdlijnen van de film zijn minder goed gelukt. Het verhaal van Stephane die tegen betaling de plek van een dubbelganger binnen de muren moet overnemen, doet gezocht aan. De ontwikkelingen rond Alexandre en zijn sociaal wat meer ontwikkelde vriendin Laure zijn weinig verrassend, en de rouwende Zohra blijft emotioneel op afstand. En dat komt niet omdat zij haar emoties verbergt. De film mist de vonk die bijvoorbeeld het even bleke en grauwe Franse vluchtelingendrama welcome van Philippe Lioret wel had. Het voelt alsof een dozijn sombere arthousefilms gerecycled is en als verse hutspot is opgediend. Bovendien had de film zijn verhaal minder monotoon mogen vertellen. Niet iedereen is die mening toegedaan want de film werd genomineerd voor een César in de categorieën Beste Debuut en Meest Veelbelovende Jonge Actrice. Bovendien, zoals gezegd, Léa Fehner is nog maar net begonnen en het valt niet te ontkennen dat ze de verschillende verhalen mooi in balans houdt en sterke prestaties heeft weten te ontlokken aan haar acteurs. Dat maakt vooral nieuwsgierig naar toekomstig werk van deze jonge regisseur.

Ronald Rovers