Sightseers

Alsof Ken Loach een slasherfilm heeft gemaakt. Of Jason Voorhees met een caravan door Yorkshire trekt. Sightseers is een van die zeldzaam goedgelukte crossoverfilms die art is en cult, met grappen zwart als de nacht. Of als geronnen bloed.

Door Dana Linssen

De eerste moord komt altijd onverwachts. Ook voor de toeschouwer. En vooral omdat je het gevoel hebt naar een onvervalst Brits kitchen sink-drama te kijken. Maar halverwege ontspoort het. En zelfs als je van tevoren weet dat alles in Sightseers, de derde film van Engelsman Ben Wheatley (1972) uit de hand gaat lopen, dan nóg is hij verrassend, en grappig. En heel erg vreemd en extreem gruwelijk. Alsof Ken Loach een slasherfilm heeft gemaakt. Of Jason Voorhees met een caravan door Yorkshire trekt.
Sightseers is vanaf januari te zien in de Preview Tour van het International Film Festival Rotterdam, dat eerder ook al het geestige Down Terrace (2009) en het occulte Kill List (2011) vertoonde. Na de Preview Tour zijn ze vanaf 31 januari alle drie te zien in de filmtheaters. Het zijn films op het randje. Op het randje van genres. En op het randje van wat je hebben kan. Een beetje in de traditie van semirealistische genre-benders als Henry: Portrait of a Serial Killer (1986) en C’est arrivé près de chez vous (1992). Deadpan. Met grappen zwart als de nacht. Of als geronnen bloed.
En dan te bedenken dat Wheatley de film in Ken Loach- of Mike Leigh-stijl opnam: half-geïmproviseerd in nauwe samenwerking met acteurs Steve Oram en Alice Lowe. Ze vallen geen seconde uit hun rol.

Potlodenmuseum
De tweede moord komt omdat het kan. Omdat het al eerder is gedaan. Om de eerste moord te verdoezelen. Of omdat het lekker is. Vanaf de tweede moord is niets meer wat het lijkt tijdens de vakantiereis die het prille working class-stel Tina en Chris in hun caravan door Yorkshire onderneemt langs het Crich Tramway Museum, het potlodenmuseum in Keswick en ander erfgoed dat nu het risico loopt populair te worden onder filmnerds. Wat gaan jullie deze zomer doen? Wij gaan op Sightseers-tour door het Lake District.
Tina en Chris zijn een soort Bonnie en Clyde zonder glamour, een Mickey en Mallory Knox uit Natural Born Killers zonder seks en de Kit en Holly uit Badlands zonder romantiek. En dan toch weer wel, op een Eastenders-achtige, vertederende manier. Ik bedoel, wie neemt er nou een zelfgebreide roze onderbroek met keurig opengewerkt open kruisje mee als ze eindelijk aan de man is geraakt en eindelijk van die zeikerige moeder verlost?

National Trust
Bij de derde moord blijkt er systeem in te zitten. Er zit een hoop venijn, psychologie en maatschappijkritiek verstopt in Sightseers. Maar stel je voor dat regisseur Ben Wheatley ons dat allemaal op een serieuze manier had verteld. Dan was er weinig aan geweest. Aan zijn commentaar op de klassenmaatschappij, op al die Britten met die uitjes en op die National Trust. Het is keurig. Het is geruststellend burgerlijk. Maar het is ook ongelooflijk truttig natuurlijk. Op zulke momenten lijkt Sightseers bijna een spoof in de trant van de films van Simon Pegg en Nick Frost (Shaun of the Dead, Hott Fuzz), maar zonder de onderbroekenlol. Nou ja, op die ene onderbroekengrap na dan.
Ondertussen is Wheatley’s vierde film, A Field in England, een zwart-wit magic mushroom kostuumdrama over de nasleep van de Engelse Burgeroorlog, al af. Lijkt me een ideale opener voor het Imagine Filmfestival komend voorjaar.