SICKO

In sicko trekt Michael Moore ten strijde tegen de Amerikaanse gezondheidszorg: "Money has no moral opinion." Zelfde methode. Ander onderwerp.

De Amerikaanse demagoog, getooid met petje en camera, is terug. Hij die massa’s mensen met documentaires als bowling for columbine en fahrenheit 911 de bioscoop in wist te krijgen, Michael Moore, is weer op kruistocht, dit keer tegen het Amerikaanse zorgstelsel: sicko. En ook deze keer is hij bij vlagen overtuigend, soms zelfs ontroerend. Maar helaas kent Moore maar één modus: schmieren alsof er geen morgen is.
Meer dan ooit richt Moore zich op Amerikanen. Hij vraagt zich af ‘wat er van ons terecht gekomen is?’ En ja, het Amerikaanse zorgstelsel is zo hufterig dat het mensen ‘doodt’. Moore begint zijn film met persoonlijke verhalen. Hierbij richt hij zich niet zozeer op de vijftig miljoen die niet eens verzekerd zijn, maar op de 250 miljoen die dat wel zijn. De winst van zorgverzekeraars zit hem namelijk in het ontzeggen van medische zorg aan hun cliënten. Elke komma die hen ontslaat van hun plicht wordt aangegrepen, hun eigen medische specialisten evalueren behandelmethodes om tot de conclusie te komen dat bijvoorbeeld een beenmergtransplantatie te experimenteel is. Gevolg: aan kanker lijdende echtgenoot en vader is heengegaan, zo legt zijn weduwe voor de camera uit. En er komen de gebruikelijke kwade geesten voorbij. Politici die hun zakken vullen, de schoothondjes van de lobbyisten, waaronder natuurlijk Moore’s grote vriend Bush.

Verkiezingen
Moore denkt dat dit anders kan en gaat daarom bij andere landen op bezoek, landen met publieke zorg. Canada, Groot-Brittannië en Frankrijk blijken het allemaal te kunnen: gratis mensen genezen in plaats van financieel te naaien. In essentie is sicko een antikapitalistische film, hoewel Moore dat verborgen wil houden. Er komen namelijk weer nieuwe verkiezingen aan en Moore is voornemens bruggen te bouwen en Amerika daadwerkelijk te verbeteren.
Hij kruidt zijn betoog met verwijzingen naar het McCarthyisme. In de roemruchte film noir force of evil (1948) stelt een personage vast: "Money has no moral opinion." En dat blijkt ook in sicko, want zo lang er geld verdiend kan worden, maakt het niet uit wie er lijdt of zelfs sterft. Het gevaar van deze dingen expliciet stellen werd force of evil-regisseur Abraham Polonsky duidelijk toen hij in 1951 door het House Committee on Un-American Activities als een zeer gevaarlijke burger werd gebrandmerkt, waarna hij uitgerangeerd raakte.
Moore heeft al genoeg grote vijanden, dus hoeft niet nog eens van anti-Amerikanisme beschuldigd te worden. Slim getuigt hij daarom van zijn vaderlandsliefde. Daartoe gaat hij met reddingswerkers van 9/11 naar Cuba, omdat ze daar op Guantánamo Bay de ‘slechteriken’ wel goed verzorgen. Zo dobbert Moore in een vissersbootje gevuld met menselijke wrakken voor de poorten van de basis met een megafoon in zijn hand: of de helden misschien ook even verzorgd kunnen worden.
Moore’s tactieken zijn soms grappig, maar zijn manipulatieve montage en zijn muziekkeuze zijn vooral irritant. Alles staat in dienst van zijn betoog; en ja hoor: als het zielig wordt trekt hij de violen uit de kast. Het is voor Moore raadzaam om Spike Lee’s when the levees broke te bestuderen — geen vals sentiment, sterk beeld met esthetische kwaliteiten en bovenal een geëngageerde mokerslag. U kunt rustig wachten totdat sicko op televisie uitgezonden wordt en tot die tijd kijken hoe ze bij FoxNews dezelfde tactieken voor andere doeleinden in zetten.

Asher Boersma