Shame

Een emotioneel afgeknotte New Yorker die zich onderdompelt in anonieme seks: een teken van deze tijd, volgens Steve McQueen.

Wat de moeder van Michael Fassbender ervan vond om haar zoon in gevaarlijk uitgeteerde toestand in Hunger (2008) te zien is niet bekend; maar dat rugklachten haar beletten om bij de première van Shame in Venetië te zijn, was voor de acteur een grote opluchting, vertelde hij eerder aan The Guardian. In Steve McQueens tweede film speelt Fassbender de rol van de New Yorkse dertiger Brandon, wiens dwangmatige seksleven McQueen in steriele blauwe beelden op het scherm brengt.
McQueen heeft weinig tijd nodig om zijn hoofdpersoon te introduceren. Brandon ontvangt een prostituée, kijkt porno en reageert als een roofdier op een jonge vrouw die in de metro zijn blik beantwoord. Tegen de tijd dat hij een wanhopige vrouwenstem op z’n voicemail onbewogen aanhoort, om zich vervolgens af te trekken onder de douche, is duidelijk dat Brandon verslaafd is aan seks. Geen probleem zolang zijn omgeving op afstand blijft. Echte vrienden heeft hij niet. Maar die wanhopige vrouw op de voicemail laat zich niet weghouden. Ze dringt zelfs zijn appartement binnen om de aandacht op te eisen. Het blijkt Brandons zus Sissy, waarmee hij op z’n zachtst gezegd een ambivalente verhouding heeft.

Vulkaan
Wat Sissy daar zoekt, is precies wat Brandon uit zijn leven heeft gebannen: intimiteit en liefde. Dat ze überhaupt naar iets op zoek is, maakt haar als personage eigenlijk al een stuk interessanter dan hem en actrice Carey Mulligan weet bovendien goed raad met de rol. In elke scène waarin ze samen zitten, steelt zij de show. De dramatische ontwikkeling van Brandon steekt daar bleek bij af. Hij mag dan wanhopig worden als zijn erectie het laat afweten wanneer hij eindelijk die favoriete collega op een hotelkamer heeft weten te krijgen; je wilt Brandon vooral toebijten dat hij behalve coke ook een viagra had moeten slikken als die erectie zo belangrijk is. Een beetje seksverslaafde doet dat natuurlijk ook.
Het is dus de vraag of McQueen zich echt verdiept heeft in de problematiek van zijn hoofdpersonage. Met de genadeloze neergang die hij voor Brandon in petto heeft, wordt Shame eerder een moralistisch exposé dan een intiem portret van menselijke zwakte. En dan is al dat onbarmhartig in beeld gebrachte naakt wel heel naakt.

Sasja Koetsier