Shadow Dancer

Tegen de achtergrond van aanslagen en vredesonderhandelingen wordt de jonge moeder Colette McVeigh door de Britten gedwongen bij de IRA te spioneren. Dat wil zeggen, bij haar broers.

Ondanks het hysterische gejubel van The Guardian (‘briljante thriller’) is Shadow Dancer van James Marsh vooral een degelijke thriller. Een paar jaar terug won Marsh een Oscar voor de documentaire Man on Wire (man koorddanst tussen de twee torens van het New Yorkse WTC), wat je behalve als een onwaarschijnlijke circusact zou kunnen zien als een tot de essentie teruggebrachte verbeelding van het bestaan. Of niet natuurlijk.
Los van de protserige titel — overgenomen van het boek van politiek journalist Tom Bradby die in de jaren negentig in Belfast gestationeerd was — staat de plot van Shadow Dancer eveneens voor iets groters: Ierland in de eerste helft van de jaren negentig, toen de vredesonderhandelingen tussen de Engelsen en de Noordierse republikeinen in een beslissende fase verkeerden maar continu vertraging opliepen door bomaanslagen van de IRA en represailles van zijn protestantse tegenhanger. Partijen raakten verdeeld. Individuen ook. De een wilde vrede, de ander weigerde compromissen te sluiten.
Als de straten en pleinen het front zijn, zoals in een stadsguerrilla, dan worden de keukens en slaapkamers onvermijdelijk onderdeel van het slagveld. Wie kun je dan nog vertrouwen? Marsh schetst die nationale tragedie als het wantrouwen en verraad binnen een gezin van IRA-hardliners, waarvan er een door de Engelsen wordt gedwongen om te spioneren.
Achteraf bleek het decennium het einde van The Troubles, de periode van onrust en aanslagen die aan het eind van de jaren zestig was begonnen. Maar op dat moment was het geloof in een vreedzame oplossing bijna verdwenen. Als je je realiseert hoeveel van die geschiedenis Shadow Dancer met zich meedraagt, kun je alleen maar bewondering hebben voor de soberheid van de plot. Net als voor het gegeven dat bijna elk personage twee gezichten heeft, waardoor steeds het risico op ontmaskering dreigt. En ontmaskering betekent dood want de IRA was niet misselijk als het om represailles ging. Het geeft de film vaart en spanning.
Helaas is het niet genoeg. De onderkoelde manier waarop Marsh dat mijnenveld van onderlinge relaties laat zien maakt indruk zoals je onder de indruk kunt zijn van een toneelstuk. Maar als film hangt Shadow Dancer ergens in de middenmoot. Koorddansen tussen de keuken en de slaapkamer heeft nou een maal niet dezelfde visuele kracht als koorddansen tussen de WTC torens.

Ronald Rovers