SACRED SEX

De titel en de affiche doen wonderen. In Australië, het land van herkomst, bracht Sacred sex in de eerste twee weken per doek meer geld op dan Terminator 2. Op het festival in Berlijn werd de film alleen op de filmmarkt vertoond en moesten extra screenings worden ingelast om alle kooplustigen te kunnen herbergen. Bij het IDFA was Sacred sex voorafgaande aan het festival de film waar het meest voor werd gereserveerd, al meenden sommige bellers te boeken voor Scared sex.

Ophef en vertier dus, rondom de heilige seksualiteit. Porno is uit, daar zijn alleen Ian Kerkhof en Willem Jan Otten nog in geïnteresseerd. Zodra seks echter in een spirituele context wordt geplaatst storten media en publiek zich op het fenomeen.
Geen wonder dat het tot de verbeelding spreekt. Van christendom tot Zen-boeddhisme is het gangbare denken dat hogere doelen slechts bereikt kunnen worden met onaangename middelen, althans het afzien van geneugten. Het New Age-denken, gebaseerd op tantra en taoïsme, biedt een andere benadering: seks als directe weg naar spirituele verlichting. Een geweldige vondst: de hemelse staat wordt niet betreden door onthouding, maar door hetgeen te doen dat het leukste is dat er op aarde te doen valt. Waar anderen een leven lang mediteren om verlicht te raken, is voor de sacred sex-adepten een attente vrijpartij voldoende. Wie wil daar nu niet meer van weten?
De documentaire Sacred sex speelt in op deze behoefte. Het is een rondgang langs workshops, guru’s, bestsellerauteurs en gelukkige minnaars. Natuurlijk is ook de onvermijdelijke Annie Sprinkle, ‘post porn modernist’ en koningin van de bevrijde seks, van de partij.
Genoeg stof voor een aardige documentaire, zou je denken. Cynthia Connop besliste anders. Dankzij een volstrekt fantasie- en kritiekloze benadering slaagde zij erin om potentieel mooi materiaal om zeep te helpen. Het is bijna knap hoe zij over een onderwerp, dat bij de meeste kijkers bij voorbaat al op een zekere interesse kan rekenen, zo’n vervelende film heeft kunnen maken.

Speculum
Sacred sex is opgebouwd uit twee hoofdbestanddelen. Connop bezocht een ‘Body, Heart and Soul Seminar’ van dr. Alan Lowen in Hawaii en filmde bijna de hele zes dagen durende cursus. Tijdens deze week leren de deelnemers "hun sensualiteit terug te winnen en hun seksuele energie in contact te brengen met hun hart en hun hogere bewustzijn". We zien veel van de sessies, die vooral gericht zijn op fysieke aandacht voor elkaar en afstand doen van agressie en belemmeringen. De enige verdienste van Connop hierbij is dat zij genoeg vertrouwen van de deelnemers heeft gewonnen om onbelemmerd tijdens de sessies te kunnen filmen. De Hawaii-scènes keren echter tot vervelens toe terug in de film, ook lang nadat ze nog iets zouden kunnen toevoegen. Connop was zelf kennelijk te enthousiast over het materiaal om te kunnen selecteren.
Dit blijkt ook uit haar ‘partijdigheid’, die de film het karakter van een reclameboodschap geeft. Nergens wordt een kritische vraag gesteld of een kanttekening geplaatst. Integendeel, er klinkt New Age-muziek en na de sessie is er een verdwaalde regenboog. Als dr. Lowen over enig gevoel voor marketing beschikt — en gezien zijn paradijselijke behuizing twijfel ik daar niet aan — stuurt hij Sacred sex als videoband de wereld rond om nieuwe deelnemers naar Hawaii te lokken.
Annie Sprinkle is de andere rode draad in Sacred sex. Veel beelden van een theateroptreden in Duitsland. Toen Sprinkle vorig jaar optrad in De Kleine Komedie schijnt de rij theaterliefhebbers die met behulp van speculum en zaklamp een blik wierpen in de vagina van de ex-pornoster ook onafzienbaar te zijn geweest. Wantrouwend als ik ben denk ik dat Sprinkles bevrijding meer met gezond commercieel inzicht dan met New Age heeft te maken. Haar ‘Sluts and Goddesses Workshop’, thuis in New York, riekt weer meer naar therapie. Vrouwen worden gestimuleerd zich in latex te hullen en de slet in zichzelf te erkennen. Vanzelfsprekend goed voor een paar leuke plaatjes. Ook Sprinkle krijgt echter veel te veel ruimte voor haar doorzichtige gebabbel. De maakster is wederom in geen velden of wegen te bekennen.
Tussen Hawaii en Sprinkle trekken een aantal ‘deskundigen’ voorbij die allemaal dezelfde clichés over tantra en taoïsme uitkramen. Een bejaarde taoïst in Stockholm mag even melden dat hij wel 10 keer per dag vrijt, maar slechts 1 keer per 3,4 maanden ejaculeert. Vervolgens fietst hij met zijn jonge Zweedse vriendin de film uit. De onvermijdelijke gaten in deze brij van sprekers worden opgevuld met Indiase en Chinese erotische prenten en commentaar dat de uitspraken van de geïnterviewden nog eens herhaalt.
Cynthia Connop heeft geen visie ten aanzien van haar onderwerp, slechts een vage fascinatie. Informatie levert de film nauwelijks op, en door de willekeur en herhaling is het zelfs niet onderhoudend. Sacred sex moet het hebben van de titel en de affiche.

Mark Duursma