ROADS TO KOKTEBEL

Via het riool naar de Krim

  • Datum 20-12-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films ROADS TO KOKTEBEL
  • Regie
    Boris Khlebnikov, Aleksei Popogrebski
    Te zien vanaf
    01-01-2003
    Land
    Rusland
  • Deel dit artikel

In de Russische film Roads to Koktebel maken vader en zoon een reis naar de Krim, met elkaar en zonder elkaar.

Na Father and son en The return is Roads to Koktebel alweer de derde Russische film in korte tijd die handelt over vaders en zonen. Wat is er in moedertje Rusland toch aan de hand met deze bloedband? Alledrie de films sluiten een eenduidig antwoord op deze vraag uit. Alledrie zijn ze allegorisch van aard. Sokoerov laten we hier even buiten beschouwing — om die beeldenbrij te beschouwen heb je alleen al drie pagina’s bakvismetafysica nodig, we hebben het in het vervolg over twee films die het hart raken.
In het perspectiefrijke Roads to Koktebel worden de naamloze vader en zoon ’s ochtends gewekt door een hond. Ze sliepen in een rioolbuis en moeten nu weer verder, 1600 km, van Moskou naar de badplaats op de Krim van de titel, meestal te voet. Ze lijken op de vlucht. Soms liften ze mee met een trein die daar volgens de dienstregeling aanwezig is. In een verbluffende scène stopt de trein een moment en ziet de vader een appelboom in de verte. De camera blijft staan in de trein en we zien de vader ver weg naar een boom toelopen om wat appels op te rapen, waarna de camera weer gaat rijden. Wat doet de zoon? Die pakt de gezamenlijke slaapspullen en werpt ze van de trein. Sorry, pap, ik moet verder. Maar de vader haalt de trein nog en wijst naar zijn voorhoofd. Slaapspullen weg.

Delirium
Veel gaat er mis tussen vader en zoon. Als je zoals in The return tien jaar weg bent geweest en krampachtig probeert contact te maken, is dat nog te begrijpen. Maar in Roads to Koktebel hebben ze alles samen meegemaakt. De dood van moedertje, het baanverlies van vader, die onvermijdelijk stompzinnige drank. En toch staan ze vaak uiterst wantrouwend tegenover elkaar, wat hoofdzakelijk wordt veroorzaakt door het kinderlijke gedrag van vader. De 11-jarige weet hoe makkelijk zijn ouder de reis onderbreekt, voor een delirium, een schotwond of een vrouw. Want hij kijkt verder. En hoger. ‘Ik kan alles van boven zien, als een vogel.’
Niets van de donkere filtershots van de Russische reis uit The return hier. Hoewel net zo mythisch, is de film veelal geschoten in statisch nakend daglicht. Naar verluidt hebben de makers van Roads to Koktebel, Boris Khlebnikov en Aleksei Popogrebski, samen met hun cameraman vanaf 1995 de reis van vader en zoon in verschillende etappes zelf gemaakt. Toen moeten ze al veel van die schitterende, veelzeggende locaties gezien hebben, waarin ze later de vader en zoon zouden laten ronddolen; samen met de albatros, de rups en de waslijn.

Mike Naafs