Revenge

De Franse filmmaker Coralie Fargeat blaast een oud genre nieuw leven in: de rape-revenge-film. Matilda Lutz overtuigt als pin-up én als wraakgodin.

Revenge opent letterlijk met de male gaze: een close-up op de reflecterende zonnebril van een van de mannelijke personages. In het laatste shot is het hoofdpersoon Jen die recht de camera inkijkt. Die overgang gaat niet zonder bloed — emmers, zelfs.

Jen is de maîtresse van de getrouwde Richard. Blond, schaars gekleed, verleidelijk sabbelend op een lolly: Michael Bay zou zijn lippen aflikken bij hoe ze aan het begin van de film in beeld gebracht wordt. Debuterend regisseur Coralie Fargeat voert die manier van kijken op om hem daarna vakkundig te ontleden en om te keren. In de ogen van Richard en zijn vrienden is Jen weinig meer dan een object, een stuk speelgoed. Iets dat je kan weggooien (of -duwen) als je er genoeg van hebt.

De titel van de film verklapt al dat Jen zich dit niet zomaar laat gebeuren. Als wraakzuchtige feniks wordt ze herboren: nog steeds even schaars gekleed, maar verder haast onherkenbaar. In de meedogenloze woestijn komen haar mannelijke tegenspelers er een voor een achter dat ze haar maar beter niet kunnen onderschatten.

Je kan het een schematische plot noemen, bekend van talloze wraak- en rape-revenge-­films. Of je kan diezelfde plot zien als iconisch en mythisch. Dat lijkt de aanpak van Fargeat, die niet bang is voor barokke overdaad, of het nu gaat om stijl, symboliek of gutsend bloed. Subtiliteit bewaart ze voor wanneer het de meeste impact heeft: de aanloop tot de verkrachting bijvoorbeeld. Alle latere verwondingen worden lekker aangezet en met zichtbaar plezier gefilmd. De verkrachting, daarentegen, is opvallend, pijnlijk realistisch, zonder een greintje exploitatie in beeld gebracht.

Jen wordt gepeeld door de Italiaanse Matilda Lutz, die als pin-up én als wraakgodin weet te overtuigen. Ze is een ander soort superheld: eentje die bij haar eerste geloste schot door de terugslag omvalt, maar die daarna gewoon weer opstaat en een nieuwe poging waagt. Na pakweg het eerste halfuur van de film spreekt ze niet meer, maar ze heeft ook geen woorden nodig. Haar lichaam spreekt genoeg; de goedgekozen elektronische soundtrack doet de rest.

Er is al eindeloos gedebatteerd over het seksisme dan wel feminisme van rape-revenge-films. Revenge zal die discussie niet beslechten. Wél toont het dat een vrouwelijke blik een oud genre nieuw leven kan inblazen. En ongeacht of het nu uiteindelijk goed is voor de feministische zaak: Revenge is een van de weinige films in het genre waarna je je niet een beetje vies voelt, maar juist met hernieuwde energie de zaal uitloopt.