Prins

Met zijn eerste lange speelfilm lost Sam de Jong de belofte van zijn bekroonde afstudeer­film Magnesium (2012) op glorieuze wijze in. Prins werd al opgepikt door een onafhankelijke Amerikaanse distributeur.

Straatschoffie Ayoub droomt van Laura, het mooiste meisje van de buurt, en wil graag indruk op haar maken. Zo zou je Prins samen kunnen vatten, maar dat zegt eigenlijk nog niets. Ook de wetenschap dat Sam de Jong deze eerste speelfilm draaide in Amsterdam-Noord, waar hij ook de documentaire Jeugd van tegenwoordig situeerde, roept gemakkelijk verkeerde beelden op. Want in Prins geen quasi-documentaire sfeer of grofkorrelige probleemwijkimpressies, maar eerder een glorieus protest daartegen. Met een paarse Lamborghini als blikvanger.

Mooie illustratie is direct al de opening, waarin Ayoub (Ayoub Elasri, van de straat geplukt natuurtalent) en zijn vrienden een brievenbus opblazen. Een en al contrapunt dat je met de ogen doet knipperen. Een schelmenstreek onder een stralende zomerzon, bijna gemonteerd als een fotofilm, een soort visueel rapritme, plots doorbroken door lyriek in slowmotion. Want ja, zo’n indruk moet dat wel maken op die stoer-stuntelige jonge pubers als daar die ongelofelijke, helaas met de oudere gasten rondhangende Laura langsloopt.

De broeiende bendestrijd, de competitie om de meisjes en de verlokking van een criminele carrière biedt stof genoeg voor stevig melodrama. Maar ook hier maakt De Jong niet de meest voor de hand liggende keus. Prins is eerder een los mozaïek van verhaallijnen waarbij gevoel en beleving belangrijker zijn dan plot.

Ontregelend
Zo ontstaat een caleidoscopische afwisseling van stemmingen en stijlen met een vanzelfsprekende flair, van fris hyperrealisme tot duistere fantasie. Net zo vanzelfsprekend als de manier waarop De Jong zijn cast heeft samengesteld uit getalenteerde beginners en ervaren acteurs.

Vrijmoedig expressionisme dat de verwarrende puberemoties van de jonge Ayoub als het ware voor ons uitvergroot. Dromerijen kunnen plots worden afgebroken door de gortdroge werkelijkheid bij Ayoub thuis, waar hij samen met zijn moeder en zijn oudere zusje woont. Terwijl zijn ontmoeting met de griezelige crimineel Kalpa (rapper Freddy Tratlehner, beter bekend als Vjèze Fur van De Jeugd van Tegenwoordig) juist weer aanleiding is tot surrealistische taferelen in een kelderbox. Tot we plotseling begrijpen dat Ayoub eigenlijk op zoek is naar een vaderfiguur. Want de meest ontnuchterende scènes zijn die waarin hij zijn echte, drugsverslaafde en op straat levende vader af en toe tegenkomt. Dat is wrang, wanhopig en ontroerend.

Een enkele keer dreigt De Jong met een al te grotesk moment of te veel losse impressies zijn hand wel eens te overspelen. Ook het einde komt tamelijk abrupt. Eigenlijk lag er naar mijn gevoel nog veel meer in het verschiet. Niettemin is De Jong erin geslaagd om met zijn lichtelijk ontregelende aanpak toch iets heel waarachtigs neer te zetten. Een ongewoon coming-of-age-drama waarin tragiek en hoopvolle levenslust even overtuigend en belangrijk zijn.

Op het filmfestival van Berlijn mocht Prins het jongerenprogramma 14plus openen en kreeg daar lovende kritieken. Maar het zal hopelijk duidelijk zijn dat deze uitdagende verbeelding van een puberwereld niet alleen voor jongeren is.