NOWHERE

De Californische regisseur Gregg Araki maakte indruk met zijn controversiële The doom generation, een hallucinerende film die door hemzelf werd aangekondigd als de Waanzinnige Teenagerfilm Die Een Einde Moet Maken Aan Alle Waanzinnige Teenagerfilms. De regisseur slaagde wonderwel in zijn opzet, en daarom wekt het nogal wat verbazing dat de regisseur zich in zijn nieuwe produktie Nowhere toch weer stort op het verwarrende leven van de Amerikaanse tiener.

Nowhere is het laatste deel van Gregg Araki’s ’tienertrilogie’, die verder nog bestaat uit The doom generation en Totally f***ed up. Net als zijn voorgangers speelt Nowhere zich af in een door richtingloze tieners bevolkte versie van Los Angeles. Als in een totaal geperverteerde aflevering van Beverly Hills 90210 volgt de toeschouwer de belevenissen van enkele losgeslagen tieners die door Los Angeles scheuren op weg van de ene naar de andere kick. Een echte plot is er niet, wel een aantal centrale personages. De belangrijkste daarvan is de melancholieke Dark (James Duval), die de excessieve uitspattingen in zijn omgeving gelaten ondergaat. Op één dag is hij ondermeer getuige van een gruwelijke moord en een halve suïcidepoging, maar het lijkt hem niet te kunnen raken. Het enige wat hem werkelijk bezig houdt zijn z’n vruchteloze pogingen om zijn biseksuele vriendinnetje Mel over te halen om samen met hem gelukkig te worden in een monogame relatie. De tragiek van Dark is dat hij niet voor de volle honderd procent kan meedraaien in de nihilistische wereld van zijn leeftijdgenoten. Ondanks zijn vergevorderde afstomping sijpelt bij hem af en toe nog het besef binnen dat het leven misschien wel een doel zou moeten hebben. Lang duren die bespiegelingen nooit, maar wel lang genoeg om niet ongeremd mee te kunnen draaien in dit opgefokte tieneruniversum waarin geen enkele volwassenene lijkt te kunnen doordringen, met uitzondering van een hysterische tv-evangelist.

Soapacteurs
In positieve zin valt Nowhere voornamelijk op door zijn vormgeving. De film ziet eruit als een opgejaagde MTV-clip vol felle kleuren, pop-art-achtige decors, flitsend snelle montage en heel veel mooie jonge mensen die elkaar toespreken in ultra-coole straattaal. Het werk van Araki is diep geworteld in de popcultuur en dit keer heeft hij vooral getapt uit het vaatje van de moderne televisiecultuur. Behalve de beeldtaal van de videoclip heeft de esthetiek van hedendaagse Amerikaanse soaps en tienerseries nadrukkelijk model gestaan. Dit wordt onderstreept door de alomtegenwoordigheid van sterren uit series als Melrose Place, Beverly Hills 90210, Married with children en Baywatch. Naar eigen zeggen heeft de regisseur hiervoor gekozen omdat de gezichten van soapacteurs deel uitmaken van ons collectieve geheugen. Nu is het best een leuk gezelschapspel om bekende televisiegezichten te raden, maar veel meer dan een gimmick is het niet.
Jammer genoeg leunt de film nogal zwaar op dit soort gimmicks. Zo ziet Dark doorlopend een mensenverslindende alien verschijnen, een niet al te subtiele verwijzing naar de alienation (vervreemding) van Dark en zijn medepersonages. Erg is zo’n grapje op zich niet, want als ontregelende running gag is het best leuk: met zijn bewust klunzige vormgeving lijkt het ruimtewezen regelrecht te zijn weggelopen uit de set van een B-film. Kwalijker is het dat de grote hoeveelheden seks en grof en achteloos geweld als los zand aan elkaar hangen. Araki vond het kennelijk niet nodig om alle excessen aan elkaar te breien door middel van een aannemelijke plot, laat staan dat er sprake is van enige karakterontwikkeling. Hierdoor hobbelen de personages van incident naar incident, zonder dat er iets de kans krijgt om te beklijven.

Duo What & Ever
In The doom generation, slaagde Araki er wel in om de vervreemding van zijn ‘gedoemde’ jongeren tastbaar te maken, terwijl de gebeurtenissen in die film minstens zo extreem zijn. De drie hoofdpersonen in die film kregen te maken met een onthoofding, maffe seks-spelletjes en een suggestief gefilmde castratie. Toch gaat de heftigheid van The doom generation verder dan alleen maar een pose, doordat de drie hoofdpersonen zich af en toe lijken los te maken uit hun roes, waardoor er bij hen af en toe iets doorbreekt dat doet denken aan persoonlijkheid, moreel besef of ontroering. De personages in Nowhere zijn veel platter.
In de meeste gevallen worden hun voornaamste karaktereigenschappen tamelijk uitputtend omschreven in hun blitse namen, zoals Lucifer, Handjob, Zero, Surf, Ski en het duo What & Ever. Van de centrale personages weet alleen Egg belangstelling te wekken. Actrice Sarah Lassez is geloofwaardig in haar vertolking van dit meisje dat veel te romantisch is om in deze dolgedraaide wereld te kunnen leven. Zelf ziet Egg dit helaas pas in als haar schijnbaar onschuldige flirt met tieneridool Jaason Simmons uit Baywatch uitloopt op een nachtmerrie.
In tegenstelling tot Lassez slaagt Araki’s favoriete acteur James Duval er niet in om van Dark een geloofwaardige figuur te maken. Duval heeft een mooie kop met donkere ogen, maar als acteur heeft hij niet genoeg in huis om onder zijn onbewogen uiterlijk nog ongekende diepten, emoties of andere drijfveren te suggereren. Daarbij wordt hij ook niet echt geholpen door de slogan-achtige teksten die hem door het script in de mond worden gelegd. Het is te hopen dat Araki zich hierna gaat richten op een heel ander onderwerp, want mede door toedoen van The doom generation is Nowhere een overbodige film.

Fritz de Jong