NATURAL BORN KILLERS

De nieuwe film van Oliver Stone, Natural born killers, is de juiste film op het juiste moment. Programma’s over moord en geweld overspoelen momenteel de Amerikaanse tv, geruchtmakende rechtszaken worden integraal uitgezonden. Fictie heeft afgedaan. Het gaat om de harde werkelijkheid, bij voorkeur live uitgezonden door de overal aanwezige televisie-camera’s. Hét moment voor een film over de gewelddadige Amerikaanse samenleving, volledig in de ban van de massamedia.

Oliver Stone is nooit vies geweest van een beetje geweld. Dat liet hij al zien in films als Platoon, Born on the fourth of July en JFK, waarin het geweld op visueel overtuigende wijze wordt getoond. Stone is echter, wat dat betreft, nog maar een kleine jongen in vergelijking met Amerika’s nieuwe sterregisseur en pulp-held: Quentin Tarantino, die voor Natural born killers het verhaal leverde. Wie de films Reservoir dogs en True romance — waarvan hij ook het scenario schreef — heeft gezien, weet wat hem te wachten staat.
De personages van Tarantino zijn voornamelijk bikkelharde macho-killers die rechtstreeks uit een stripboek gestapt lijken te zijn en die voortdurend geestige monologen houden over personen uit de media, de popmuziek en de filmwereld. Pulp heet dit vernieuwde, oude genre waar ineens een hele generatie filmmakers en -kijkers zich mee lijkt te kunnen identificeren. Nu ook Oliver Stone zich met Tarantino heeft ingelaten kan de rage misschien wel uitgroeien tot een heuse filmstroming.

Media-helden
"We have the road to hell in front of us", zegt Mickey Knox tegen zijn vriendinnetje Mallory, nadat ze met een gruwelijke speelsheid alle aanwezigen in een wegrestaurant — met uitzondering van één persoon, die het gebeuren moet navertellen — hebben neergeknald. Hij had beter kunnen zeggen: "We are travelling through hell". Het waren imemrs hun eerste noch hun laatste slachtoffers. Sinds zij elkaar hebben ontmoet zijn ze door twee dingen geobsedeerd: hun liefde voor elkaar en de macabere gewoonte om iedereen die hen voor de voeten loopt overhoop te schieten.
Vrolijk rondtoerend in hun grote Amerikaanse slee, waarmee alle verliefde stelletjes sinds Wild at heart door de woestijn rijden, bereiken ze de nummer-één positie (52 doden) op de lijst van seriemoordenaars. Ze groeien daarmee uit tot twee media-helden en publiekslievelingen van het zelfde niveau als Madonna en Michael Jackson. Woody Harrelson en Juliette Lewis spelen Mickey en Mallory Knox en zij zijn angstaanjagend echt. De geilheid en waanzin spuiten uit iedere porie van hun lichamen. Hun liefdesrelaas is de ultieme personificatie van een duivels verbond.
Het fictieve publiek adoreert hen. Goed en kwaad zijn op hen niet meer van toepassing: zij zijn de nieuwe afgoden. Ze worden uiteindelijk opgepakt, maar krijgen in de gevangenis toch nog voldoende bewegingsvrijheid om een aantal bewakers en medegevangenen neer te knallen. Tijdens het rechtstreeks uitgezonden interview met Mickey, dat in de gevangenis plaatsvindt, breekt er een opstand uit. De twee helden weten te ontsnappen, samen met een cameraman en de interviewer. Eenmaal in veiligheid moeten ook deze tv-mensen het ontgelden, want er is nog een laatste getuige die het kan navertellen: de camera.

Makkelijke prooi
Filmisch gezien bereikt Stone met Natural born killers zijn zoveelste hoogtepunt. Het is een caleidoscopisch, razendsnel gemonteerd spektakelstuk waarin geen enkele visuele techniek ongebruikt wordt gelaten. Van video-documentaireachtige stukken en animatiebeelden tot zwart-wit plaatjes en studio-opnames van een stilstaande auto met bewegend beeld op de achtergrond, het zit er allemaal in. De dromen, gedachten en herinneringen van de beide hoofdpersonen worden op dezelfde beeldende en beklemmende wijze gevisualiseerd als David Lynch dat deed in ‘Twin Peaks’.
Een van de mooiste scènes is wanneer we de familie van Mallory bijeen zien zitten in hun huiskamer. Het is de typische setting van een huiskamer uit een tv-serie, met het gelach van een life-publiek op de achtergrond. Het filmbeeld is op dat moment brokkelig en gekleurd, alsof we naar een oude tv uit de jaren zeventig zitten te kijken. Of eigenlijk, alsof we met z’n allen in het toestel zelf zitten.
Natural born killers is een satire met een makkelijke prooi. Het infantiele en hypocriete Amerikaanse media-circus wordt door Stone op overtuigende wijze te kijk gezet. De voorliefde van televisiekijkers voor extreem visueel geweld en het daadwerkelijk gewelddadige gedrag van enkele misdadigers zijn echter twee verschillende zaken. Het verband tussen die twee is veel complexer dan vaak wordt gesuggereerd. In zijn satirische kijk op de Amerikaanse samenleving legt Stone te zeer de nadruk op de onschuld van het moordende liefdespaar. Incestueuze vaders, machtswellustige politieagenten, arrogante verslaggevers en stompzinnige tv-programma’s worden bewust afgeschilderd als de directe oorzaak van hun gewelddadige gedrag. Dat is toch een enigszins kortzichtige opvatting, die je van een intelligent regisseur als Stone niet zou verwachten.

François Stienen