MORLANG

Laffe kunstenaar bloeit op in Ierland

  • Datum 13-12-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films MORLANG
  • Regie
    Tjebbo Penning
    Te zien vanaf
    01-01-2001
    Land
    Nederland
  • Deel dit artikel

Morlang kiest moreel verwerpelijke uitweg

De psychologische thriller Morlang is losjes gebaseerd op een waar gebeurd verhaal dat bekend is geworden als de ‘Van Bemmelen-affaire’, waarbij een man een gruwelijke daad beging door zijn belofte niet waar te maken.

Julius Morlang is zo’n man die een vrouw om zich heen moet hebben, die alleen met de juiste partner naast zich productief en creatief kan zijn. Hij is een redelijk succesvol kunstschilder en fotograaf, maar zijn werk lijdt onder een huwelijk dat zijn beste tijd gehad heeft. Ooit was zijn vrouw Ellen zijn muze, zijn bron van inspiratie, maar nu lijkt hij droog te staan, voelt zich bedreigd door opkomende jonge kunstenaars en lijkt zijn galeriehouder zijn interesse in hem te verliezen. In Ierland, waar Morlang een huis aan de kust heeft, ontmoet hij Ann, een jonge vrouw die nooit iets vraagt, en niet meer van hem verlangt dan samen een leuke tijd te hebben. Bij haar bloeit zijn kunst weer als vanouds.
De film Morlang ziet er buitengewoon verzorgd uit, de locaties zijn mooi en goed gebruikt. Ze spelen een belangrijke rol in het tegenover elkaar zetten van de twee Morlangs: in de stad, waar hij naar vernissages moet, besprekingen heeft en exposities bezoekt, is hij teruggetrokken, in zichzelf gekeerd. Op het Ierse platteland is hij vrij, beweeglijker, creatiever. De art direction sluit goed aan op het milieu waarin de film speelt, met vermijding van de grootste clichés. Alleen Morlangs rivaal, de kunstenaar Robert Jansen, die we ook wel tot de decorstukken mogen rekenen, is in lange zwarte jas en zonnebril het vleesgeworden cliché van de moderne, jonge kunstenaar.

Geheimzinnig
Morlang is een laffe man die geen confrontatie durft aan te gaan. Zijn vrouw dringt hij min of meer een affaire op, alsof hij haar wil testen, of een excuus wil hebben er vandoor te gaan. Niet dat zij erop ingaat tekent het failliet van hun huwelijk, maar het feit dat hij daar nauwelijks op reageert. Als de gelegenheid zich voordoet kiest hij de makkelijkste, maar moreel volstrekt verwerpelijke uitweg. Het is de ultieme schending van het vertrouwen dat een naaste in je stelt.
De film lijkt te willen onderzoeken wat iemand daartoe brengt. Het personage Morlang is voldoende uitgediept om daar een glimp van te kunnen opvangen, om inzicht te krijgen in zijn beweegredenen. Paul Freeman is bovendien een acteur die de complexiteit van het karakter aankan. Maar debuterend regisseur Tjebbo Penning (The bitch is back, The oath) heeft er ook een soort thriller van gemaakt die hij de kijker voorlegt als een verzameling puzzelstukjes. De film verspringt daarbij voortdurend van tijd en plaats. Die flashbacks steken goed in elkaar, maar de mogelijkheid om uiteindelijk de plot te kunnen reconstrueren wordt zolang uitgesteld, dat de aandacht noodzakelijkerwijs steeds meer verschuift naar die narratieve constructie, wat ten koste gaat van de aandacht voor de personages.
Misschien dat dat de reden is dat het een wat kille, gekunstelde film is die je moeilijk weet te raken. Ook de typische thrillerelementen werken niet goed: een stem op een antwoordapparaat die van gene zijde lijkt te komen, een geheimzinnige kaart bij de post. Ze zitten het psychologische drama dat Morlang toch in eerste plaats is, in de weg.

Petra van der Ree