MIGHTY APHRODITE

Minder bekend dan zijn liefde voor jazz en klarinet is Woody Allens passie voor alles wat met sport te maken heeft. In zijn nieuwste film Mighty Aphrodite speelt hij een sportverslaggever die veel met boksers optrekt. Omdat zijn huwelijk in het slop zit, gaat hij op zoek naar de moeder van zijn geadopteerde zoontje. Ze blijkt een pornosterretje te zijn, met het IQ van een dom blondje.

In het boek ‘Woody Allen on Woody Allen’ noemt de regisseur ‘de botsing tussen werkelijkheid en fantasie’ een van zijn hoofdthema’s. In Play it again, Sam uit 1972 stapt een dubbelganger van de Humphrey Bogart uit Casablanca het verhaal binnen om tips te geven voor het versieren van een vrouw; in Stardust memories (1980) speelt Allen met het tijdsverloop door de werkelijkheid te onderbreken met fantasieën en dagdromen en in The purple rose of Cairo (1985) zet hij het zaakje helemaal op zijn kop door een personage tijdens een vertoning in de bioscoop uit het filmdoek te laten stappen. Ook in Mighty Aphrodite gebruikt Allen deze filmische stijlfiguur.
Met een vette knipoog naar de vaak zo zwaarmoedige theaterensceneringen van de klassieke Griekse tragedies introduceert hij een swingend koor. Net als in de toneeluitvoeringen geven de koorleden kritisch commentaar op het wel en wee van de toch zo betreurenswaardige stervelingen. Natuurlijk geeft Allen er een humoristische draai aan en neemt hij het niet zo nauw met de klassieke tekst. Hij citeert en parafraseert met name het stuk ‘Oedipus Rex’ van Sophocles, waarin de hoofdpersoon als adoptiekind opgroeit. Maar hij kan het niet laten om bijvoorbeeld ook Cassandra op te voeren die eigenlijk in een heel andere tragedie thuishoort. De blinde ziener Tiresias is in het authentieke verhaal degene die Oedipus inlicht over zijn ware afkomst. Bij Allen is hij een arme zwerver die de hoofdpersoon komt berichten over het overspel van zijn vrouw.

Porno-actrice
Mighty Aprodite draait om een tamelijk triviaal verhaaltje. Dat lijkt vreemd als je Woody Allens staat van dienst bekijkt. Maar eenvoud, net als wijsheid, komt met de ouderdom, zo luidt het gezegde. Het hele gebeuren valt in een paar staccato zinnen samen te vatten. Lenny Weinrib (Allen) is redelijk gelukkig getrouwd met Amanda. Een keurige rol overigens van Helena Bonham Carter, vooral bekend van Room with a view en Howards End. Amanda is medewerkster in een galerie en erg ambitieus. Omdat ze een eigen galerie wil openen slaat ze aan het flirten met een welgestelde galeriehouder. Lenny voelt zich aan de kant gezet en gaat zelf op avontuur uit. Hij slaagt erin om Linda, de natuurlijke moeder van zijn getalenteerde zoon op te sporen. Hij is zwaar teleurgesteld als blijkt dat zij in moreel en intellectueel opzicht allerminst een voorbeeldige dame is. Zij werkt hoofdzakelijk als porno-actrice en verdient af en toe wat bij als prostituée. Hij trekt zich haar lot aan en probeert haar, in de beste Pygmalion-traditie, tot een ander leven te bewegen.
Haar pooier ligt nog even dwars, maar met behulp van twee kaartjes voor een football-wedstrijd wordt deze onverlaat omgekocht. Een jonge bokser wordt ingeschakeld als een potentiële echtgenoot voor Linda, maar Lenny faalt als huwelijksmakelaar. Terwijl Lenny’s vrouw van huis is, beleven Lenny en Linda een hartstochtelijke liefdesnacht. Na bemiddeling van het koor komt Lenny’s vrouw de volgende dag weer terug en gelukig vindt Linda toch nog de ware Jacob. Aan het einde van de film komt Allen onverhoeds met een platte moralistische draai. Het koor verkondigt al zingend dat het helemaal niet van levensbelang is om je eigen afkomst te kennen. Sommige mensen hebben ook zonder die wetenschap een gelukkig leven.

Goeie middenmoot
Woody Allen neemt al jaren een uitzonderlijke positie in binnen de filmwereld. Hij is een van die weinige levende legendes die een harde kern van trouwe bewonderaars heeft. Eenmaal gevangen door zijn eigenzinnige, tragi-komische interpretaties van de moderne tijd, wordt iedere nieuwe film voor hen een must om te zien. Natuurlijk heeft Allen ook zijn goeie en zijn slechte dagen en heeft iedere fan zijn eigen lievelingsfilm. Terwijl Stardust memories (1980) misschien wel een van zijn beste films is en Manhattan murder mystery (1993) ergens onderaan bundelt, behoort Mighty Aphrodite kwalitatief gezien tot de middenmoot van de 25 films die hij gemaakt heeft.
Het interessantste aan de film is misschien wel dat Allen zelf niet de centrale komische figuur is. Hij treedt meer op als aangever voor Mira Sorvino, die het hoertje speelt. Sorvino ontving vorige maand voor deze rol een Oscar voor de beste vrouwelijke bijrol. Dat Allen zelf ook onder de indruk was blijkt uit de scènes waarin hij met haar alleen is. Luisterend naar het monotone, oliedomme, maar uiterst lachwekkende gekwetter van haar, zie je in zijn blik dat hij bij zichzelf denkt: ‘waarom heb ik dit natuurtalent toch niet eerder ontdekt?’

François Stienen