MANHATTAN MURDER MYSTERY

Is de aardige buurman een moordenaar?

  • Datum 09-12-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films MANHATTAN MURDER MYSTERY
  • Regie
    Woody Allen
    Te zien vanaf
    01-01-1993
    Land
    Verenigde Staten
  • Deel dit artikel

Met Manhattan murder mystery levert Woody Allen weer eens een geslaagde komedie af, verpakt in een onderhoudende thriller. Mede dankzij de aanwezigheid van Diane Keaton heeft zijn nieuwe film nog het meeste weg van zijn films uit de jaren zeventig, zoals Sleeper en Annie Hall.

Allens vorige film, Husbands and wives, gaf ruimschoots aanleiding tot speculatie over de relatie tussen fictie en realiteit. Immers, waren de overeenkomsten tussen de film en wat er in Allens leven gebeurde niet frappant? Husbands and wives ging over de beëindiging van een relatie en de affaire van een oudere man met een veel jongere vrouw. Wat er in Allens privéleven plaats heeft gevonden, is bekend. Net terwijl we overigens dachten dat de strijdbijl was begraven, laait de ruzie weer op en is een nieuwe episode in de soapopera ‘Woody en Mia’ begonnen, met deze keer de voogdijschap over zoon Satchell als inzet.
Om u maar direct gerust, of teleur, dat is maar hoe je het bekijkt, te stellen: van de ondoorzichtige beslommeringen van Allen en Farrow vinden we in Manhattan murder mystery niets terug. Zelfs geen hint. Het lijkt wel alsof Allen expres alle speculaties over zijn privéleven heeft willen vermijden en een film heeft gemaakt waar nauwelijks sprake is van de bekende relatieproblemen en andere moeilijkheden van de moderne mens. Manhattan murder mystery is wat de titel belooft: een mysterie (is de aardige buurman een moordenaar?) dat zich afspeelt in Manhattan. Het draait om de plot en de grappen — en die zijn buitengewoon leuk — en nauwelijks om ‘de diepten van de menselijke ziel’.

Gootsteenkastje
Voor het eerst sinds Manhattan (1979) is Diane Keaton weer eens in een Woody Allen film te zien. Ze speelt overigens de rol die aanvankelijk voor Mia Farrow was geschreven. Allen en Keaton schitteren als het bedaagde oudere stel Larry en Carol Lipton. Zij, een huisvrouw die droomt van een eigen restaurant en behoefte heeft aan een beetje spanning in haar leven. Hij, een uitgever en zeurpiet die het liefst zijn rustige bestaan zonder besognes voortzet. Als hun levenslustige buurvrouw plotseling aan een hartaanval overlijdt en buurman Paul House (Jerry Adler, die pas op zijn 62ste met acteren begon) nonchalant verder leeft, begint Carol kwade opzet te vermoeden. Als ze per ongeluk een urn met as in het gootsteenkastje vindt, terwijl de buurman beweert dat zijn vrouw begraven is, raakt ze ervan overtuigd dat er een moord is gepleegd. Larry vindt het allemaal onzin.
Teleurgesteld keert Carol zich tot huisvriend Ted (Alan Alda). Deze heeft al jaren een oogje op haar en gaat helemaal mee in haar samenzweringstheorieën. Geestdriftig begint Carol de gangen van Paul House na te gaan, ze sluipt zijn huis binnen, achtervolgt hem op straat, luistert zijn telefoon af en langzaam maar zeker beginnen we te geloven dat de ogenschijnlijk zo goedmoedige buurman een echte gluiperd is. Naast Keaton, Allen en Alda is een fraaie rol weggelegd voor Anjelica Huston. Ze speelt de betoverende, intelligente schrijfster Marcia op wie Larry een oogje heeft.

Suspense
Met Manhattan murder mystery heeft Allen nadrukkelijk een hommage gebracht aan Hitchcock en de film noir. Het gegeven riekt naar Rear window. Hij leent stijlkenmerken, strooit kwistig met — dik er bovenop gelegde — verwijzingen en laat zelfs letterlijk hele stukken uit Double indemnity en The lady from Shanghai zien. De beroemde spiegelscène uit de laatste wordt letterlijk nagespeeld. Net als in Husbands and wives werd het camerawerk verzorgd door Carlo Di Palma. Zijn hoogst beweeglijke camera, alhoewel niet zo extreem als in Husbands and wives, zit de personages voortdurend op de huid. Vooral tijdens de scènes waarin Keaton stiekem het appartement van haar buurman verkent, geeft dit het juiste beklemmende gevoel en verhoogt het de suspense.
Allen is duidelijk op dreef met Manhattan murder mystery. De grappen zijn razendsnel, het verhaal blijft spannend en de dialoog is volgepakt met oneliners (bij het vroegtijdig verlaten van de opera: "Ik kan niet tegen teveel Wagner, ik krijg altijd de neiging Polen te veroveren."). Bovendien is hij zelf voor de verandering weer eens de grappigste van de hele film. Zijn klassieke neurotische personage steelt de show, en het was te lang geleden dat dat gebeurde.

Jeroen van Bergeijk