LONDON RIVER

Catastrofes kunnen mensen ook samenbrengen, is de boodschap van london river, waarin een Engelse blanke weduwe na de metroaanslag in Londen haar etnische vooroordelen moet bijstellen.

Vijftiger Elizabeth is het type personage waarin actrice Brenda Blethyn (secrets and lies) altijd uitblinkt: naar buiten toe mooi weer, maar achter de façade heerst eenzaamheid, verdriet en stille wanhoop. De vrouw is bijna dertig jaar weduwe, want haar man sneuvelde in de Falklandoorlog. Ze leeft teruggetrokken op het eiland Guernsey. Vrienden lijkt ze niet te hebben. Praten doet ze tegen het graf van haar man. Haar enige kind is dochter Jane. De inmiddels volwassen dochter moet de sfeer thuis benauwend hebben gevonden. Waarschijnlijk is ze zo snel mogelijk uit huis gegaan en naar Londen vertrokken. Veel contact met haar moeder heeft ze niet. Het blijft bij de telefoon.
En dan is het 7 juli 2005 en ontploffen bommen in de Londense metro en in stadsbussen. Als Elizabeth geen telefonisch contact krijgt met Jane, gaat ze naar London. Hetzelfde doet de Afrikaan Ousmane, die in Frankrijk werkt, maar een volwassen zoon in Engeland heeft, die hij vanaf zijn zesde niet meer heeft gezien. Elizabeth zoekt dochter Jane, Ousmane zoekt zoon Ali. Wat is er met hun kinderen gebeurd?

Culturele braafheid
london river is een film van Rachid Bouchareb, die drie jaar geleden met indigènes een imponerende hommage bracht aan de Noord-Afrikaanse soldaten die in de Tweede Wereldoorlog in het Franse leger niet alleen tegen de Duitsers vochten, maar ook tegen Frans racisme. london river is veel kleinschaliger, maar ook nu weer draait het om etnische vooroordelen.
Het verschil is dat london river hoopvoller is: mensen zijn in staat om te veranderen. Als we van onze sokkel worden geblazen, kunnen vastgeroeste ideeën en oordelen gaan wankelen. Een crisis kan tot nieuwe inzichten leiden. Dat overkomt Elizabeth als ze van het blanke Guernsey in multi-etnisch Londen belandt. Blethyn toont mooi Elizabeths verbijstering als de eigenaar van het appartement dat haar dochter huurt een donkere man blijkt te zijn. Je ziet haar denken: hoe kan een neger een appartement bezitten? Als ze bij toeval Ousmane ontmoet, vertrouwt ze hem bij voorbaat niet.
Na het zichtbaar maken van de kloof tussen de twee werelden belandt london river helaas in een voorspelbare groef: Elizabeths wantrouwen smelt als sneeuw voor de zon als ze merkt dat Ousmane het toonbeeld is van innerlijke beschaving. Daar is hij weer: de wijze Afrikaan die met zichzelf in harmonie leeft en van wie neurotische westerlingen als Elizabeth veel kunnen leren. Ousmane is geen mens van vlees en bloed, maar een westers ideaalbeeld van Afrikanen, zoals de nobele wilde dat vroeger was. london river kraakt in zijn voegen van culturele braafheid. Het is te danken aan Blethyn dat dat niets steeds voelbaar is. Zij tilt in haar eentje de film boven het maaiveld uit.

Jos van der Burg