LINKS

De geest van Tati waart rond in links, een verfrissend originele tragikomedie over een man met een onhandige kijk op de wereld.

Om te zien hoe fraai de lijnen van een saai flatgebouw zijn, of om op te merken dat een elektronikafabriek aan een speelgoedwereld doet denken moet je een onbevangen oog hebben. Onbevangen moet je ook zijn om te verzinnen dat er in het tamelijk bizarre gegeven van iemand die de linkerkant van de dingen niet kan zien een aandoenlijk grappige en tegelijk verdrietige liefdesgeschiedenis kan schuilen. Froukje Tan heeft die frisse blik.
Haar eerste lange speelfilm links, tot stand gekomen met Rotterdams geld en zonder bijdrage van omroepen of Filmfonds, is origineel, een beetje gek en opmerkelijk stijlvast. De vormgeving zweeft ergens tussen realisme en een gefantaseerde designwereld en doet onweerstaanbaar denken aan Tati. De muziek is opgewekt en vervreemdend. Die lichte, droge toon sluit naadloos aan bij de verwonderde en ietwat bedremmelde houding van Jeroen van Koningsbrugge (‘De lama’s’, ‘Draadstaal’) als de op orde en regelmaat gestelde Dexter die zijn tamme muizen soms beter lijkt te begrijpen dan zijn vriendin Stella — mooie rol van Lotte Verbeek.
Die vindt op haar beurt weer dat Dexter vreemd doet. Wie bewaart er nu zo’n slijmerig speelgoedpoppetje in het dashboardkastje van zijn auto? En dan dat rare verhaal dat hij haar op onverwachte plekken gezien meent te hebben. Dat laatste is het begin van de snel om zich heen grijpende ontregeling van Dexters leven en zijn relatie. Een nieuw meisje op het werk lijkt sprekend op Stella. Erger nog: overal duiken nu dubbelgangers op.

Aardbei
Eigenlijk is het een kleine teleurstelling dat zo halverwege dit surrealistische avontuur toch een logische verklaring voor Dexters ongemakkelijke verhouding met de wereld wordt aangedragen. Na het veroorzaken van de nodige ongelukken is hij door agenten (die ook allemaal op elkaar lijken) naar het ziekenhuis gebracht, waar witgejaste dokters constateren dat hij lijdt aan de gevolgen van een onopgemerkte hersenbloeding. Bah, wat prozaïsch! Tan had best wat meer mogen vertrouwen op de kracht van haar poëtisch absurdisme waarmee ze iets uit weet te drukken wat toch zeer reëel is. Zoals de moeilijk te verwoorden gevoelens van ongemak die kunnen ontstaan tussen twee mensen die elkaar aardig vinden maar elkaar toch net niet weten te raken.
In de details, zowel qua vormgeving als gevoel, is links heel knap en trefzeker. Wat minder bevredigend zijn de capriolen waarmee Dexter de eindstreep moet halen nadat hij in het ziekenhuis vriendschap heeft gesloten met een anorexiameisje — uiteraard ook gespeeld door Lotte Verbeek — waarin hij een soort verwante ziel herkent. Het einde komt tamelijk abrupt, maar de slotscène zelf is wel weer een juweeltje, gecomponeerd rond een aardbei en een traan.
Deze kleine, maar opvallende film waar je gemakkelijk verliefd op kan worden, ging begin 2008 op het Filmfestival Rotterdam in première, werd genegeerd door de jury van het Nederlands Film Festival, maar heeft intussen in het buitenlandse festivalcircuit de nodige aandacht getrokken. links werd geselecteerd voor het Filmfestival van Pusan, wat toch behoorlijk prestigieus is, en wordt nu ook in Zuid-Korea uitgebracht.

Leo Bankersen