LIKE IT IS

Op het Londense Lesbian and Gay Film Festival was Like it is een onverwacht succes. Met een minimaal budget en met steun van onder meer Channel 4 realiseerde Paul Oremland zijn eerste speelfilm: een onhandig debuut dat in Engeland lijkt uit te groeien tot een nieuwe gay culthit.

Twee mooie, verliefde mensen die vechten tegen de obstakels die hun samenzijn belemmeren; het is al eeuwen een populaire mythe, die men door middel van film en literatuur steeds weer opnieuw wil beleven. Hij is hoopgevend en troostend, want in de strijd van het individu tegen de boze buitenwereld kan iedereen zich herkennen.
Het verlangen naar positieve identificatie speelt bij gayfilms een nog grotere rol. Wie worstelde met ontluikende homoliefde en de onvermijdelijke coming out, kon zich de afgelopen twee decennia gesteund voelen door talloze films waarin de confrontatie met een homofobische maatschappij vaak schrijnend werd verbeeld. Publiekslievelingen waren bijvoorbeeld My beautiful laundrette en Beautiful thing, beiden van Engelse makelij en, naast portretten van verliefde jongens, een regelrechte aanklacht en tegen de intolerante Britse mentaliteit.
Paul Oremland luidt met Like it is een nieuw tijdperk in. Eind jaren negentig zijn ‘Romeo en Julian’ geen slachtoffers meer van de burgermansmoraal, maar van de achterban zelf. De gayscene wordt getoond als een horde oppervlakkige, snuivende en neukende hedonisten, die Matt en Craig doelbewust uit elkaar probeert te drijven.

Ontroerende seksscènes
Ze zijn verrukkelijk om naar te kijken; ze zijn mooi en ze zijn verliefd. Matt (Ian Rose) is blond, komt uit Londen en maakt carrière als manager van jongensbandjes; de donkerharige Craig (Steve Bell) probeert in het Noord-Engelse Blackpool als free-fighter zijn homoseksualiteit te verbloemen. Daar ontmoeten ze elkaar toevallig voor de deur van een club en binnen de kortste keren belanden ze in bed. Maar in plaats van een voorspelbaar seksritueel volgt hier een van de aangrijpendste scènes van de film. Craig beveelt Matt hem te neuken, maar nog voordat er ook maar iets is gebeurd, barst hij uit dat hij het niet aankan om seks te hebben met een man en stuurt Matt weg. Een paar dagen later staat hij in Londen bij Matt op de stoep en dat is het begin van een tedere liefdesgeschiedenis.
De film had moeiteloos kunnen draaien om Craigs inwijding in de herenliefde en de tegenstelling tussen hun karakters. De momenten die ze samen doorbrengen zijn zonder veel woorden intens. Ook de seksscènes ontroeren. Het is goed mogelijk dat Oremland van tevoren niet had verwacht dat zijn eveneens debuterende hoofdrolspelers zo goed en overtuigend konden acteren. In ieder geval heeft hij nauwelijks gebruik gemaakt van de chemie tussen die twee. In plaats daarvan ontrolt zich een langdradige soap, waarin Matt in conflict komt met zijn producer en de zangeres die hij moet promoten. Ze zijn bang hem kwijt te raken en dwingen hem een keuze te maken tussen zijn werk en zijn vriendje.

Moralistisch
Het scenario zit strak in elkaar en leidt de verwikkelingen keurig van a tot z. Te strak, want de personages bewegen zich als pionnen door de geconstrueerde opzet en krijgen nauwelijks ruimte emoties uit te diepen. Er wordt bijvoorbeeld constant wodka gedronken, maar niemand lijkt er zelfs maar een tikkeltje aangeschoten van te raken; ze hebben het veel te druk met het zeggen van hun teksten. Ook confronterende situaties die zich heel goed lenen voor dramatiek, worden onderuit gehaald door zinnen als "sinds jij er bent, is het hier veel minder leuk" en "ik durf niet met hem te praten, want dan moet ik mijn gevoelens tonen". Dat zien we zelf ook wel, dat hoeven we echt niet nog een keer te horen.
Een tweede gemiste kans ligt in Oremlands keuze voor een moralistische toon. Het fin du siècle gevoel in het hippe muziekwereldje en de karikaturen die hij daarin laat rondlopen, zijn uitstekende ingrediënten voor een camp-achtige film. Voorwaarden daarvoor zijn echter relativering en humor, en die ontbreken nu juist totaal. Hij heeft duidelijk een integer verhaal willen vertellen, over de noodzaak compromissen te sluiten in een relatie. Die oprechtheid charmeert ook wel. Maar als een film gaat over pijn, moet die pijn af en toe voelbaar worden, en Like it is is nergens schrijnend.

Adinda Bentz van den Berg