LIFE DURING WARTIME

Is het echt alweer twaalf jaar geleden dat Todd Solondz met happiness in Cannes de prijs van de internationale kritiek in de wacht sleepte? Nog meer dan de films van Steven Soderbergh en Paul Thomas Anderson was happiness het bewijs dat de Amerikaanse onafhankelijke cinema een enorme vitaliteit bezat. Met zijn parade van gemankeerde eenlingen was het de feelbad-hit van het jaar.

Het is ruim tien jaar later, en zowel de Amerikaanse indy-film als Solondz‘ carrière zitten in een stevige dip. Terwijl de regisseur weerbarstig bleef vasthouden aan zijn misantropisch wereldbeeld, holde het feelgood-virus de geest van de onafhankelijke cinema uit. Alles wat onder de vijfentwintig miljoen dollar wordt gemaakt, een soundtrack van akoestische popliedjes heeft en geen extravagante special effects bevat, heet tegenwoordig ‘onafhankelijk’ te zijn. Leuke films hoor, little miss sunshine en juno, maar ze zijn zo braaf als dagtelevisie. Wat dat betreft kon life during wartime op geen beter moment verschijnen.
Je mag terecht verwachten dat een sequel van Todd Solondz een geval apart zal zijn. En inderdaad, de regisseur koos er weliswaar voor om zijn personages terug te laten keren, maar liet ze wel door andere acteurs spelen. Handig, in het geval van de inmiddels veel te dure Philip Seymour Hoffman, maar verder toch vooral verwarrend. Want wat is precies de meerwaarde van deze parade van nieuwe gezichten? Dat we ons niet te comfortabel mogen gaan voelen? Die kans is sowieso klein bij een Solondz-film. wartime pikt de draad op met een scène die een directe echo is van happiness: Joy bespreekt in een restaurant met haar man hun huwelijksproblemen. "No more crack cocaine. Just a little, on Sundays." Het statische shot en de droogkomische desolaatheid zetten direct de toon: we gaan verder waar happiness ophield. Actrice Shirley Henderson is een geslaagde keus voor Joy. Ze speelt overtuigend een geboren slachtoffer die hardnekkig blijft geloven in een beetje levensgeluk. De poging uit haar milieu te breken is de rode draad van de film. Ze zoekt haar zussen Trish en Helen op, elk woonachtig op onleefbare plekken als Florida en Hollywood. Onderweg komen we meer bekenden tegen: pedofiel William wordt uit de gevangenis gelaten, en gaat op zoek naar zijn inmiddels studerende zoon Billy. Ondertussen worstelt Billy’s jongste broer Timmy met de vragen die de naderende volwassenheid met zich meebrengt.
De belangrijkste reden om life during wartime te gaan zien is de sublieme cast die Solondz verzameld heeft. Naast de al genoemde Henderson zijn Allison Janney in de Trish-rol en Ciaran Hinds als William zeker zo sterk als hun voorgangers. Misschien wel het meest memorabele personage hier is Timmy (Dylan Riley Snyder), een kruising tussen een irritant wijsneusje en hopeloze nerd. De scène waarin hij de nieuwe vriend van moeder de deur uit jaagt is bijna even ongemakkelijk als de fameuze pedo-dialoog uit happiness. Want ja, ondanks Solondz’ pogingen dit vervolg een fris aanzien te geven zit je toch vooral te vergelijken. Dat is omdat er structureel en inhoudelijk eigenlijk weinig is veranderd. Of ja, toch één ding: happiness voelde gedurfd en vernieuwend aan. life during wartime is een welkome, maar niet essentiële film geworden.

Mark van den Tempel