LES TÉMOINS

In les témoins draaien de stelletjes rusteloos om elkaar omdat ze nou eenmaal open relaties met elkaar willen hebben waarin alles bespreekbaar en aanvaardbaar moet zijn.

Bij veteraan André Techiné weet je dat je het beste diep kunt ademhalen voordat je aan zijn nieuwe film begint. Net als les temps qui changent (2004) barst les témoins van de energie, de haast en het ongeduld, zodat er voor een keurige introductie van de personages geen tijd is, zodat scènes afbreken eer ze goed en wel zijn begonnen zijn, en de camera een hens krijgt wanneer een personage boos met de deur slaat. Een extreem gevoelige film is het ook, die seksscènes op stoom brengt met het alsmaar hardere geluid van een voorbijrijdende trein en tijdens een bloedprik van de zenuwen wat beeldjes overslaat. En die, bijna zonder dat je het merkt, de ene keer net doet alsof ‘ie een droom is en de andere keer toch weer meer op een boekverfilming lijkt.
Welk boek? Welke droom? Doet er niet toe. We zitten alweer in het volgende hoofdstuk. De winter van 1984 is aangebroken en aids eist ook in Frankrijk talloze slachtoffers — per week minstens één. Een gruwelijk feit dat de film tot een veel lagere versnelling dwingt.

Paranoïde
Dat betekent ook pas op de plaats voor de vier hoofdpersonages. Kinderboekenschrijfster Sarah en politieagent Mehdi zijn gehecht aan hun buitenechtelijke pleziertjes terwijl er ook nog geschreven en gearresteerd moet worden en de baby om aandacht huilt. De al wat oudere arts Adrien is tot over zijn oren verliefd op mooie jongen Manu, die zelf meer in Mehdi ziet en zich met zijn talrijke cruisepartijen op te glad ijs begeeft. Met zo’n overvloedig romantisch gekonkel is er niet ook nog eens plaats voor gehannes met condooms en kopzorgen om die rare vlekken op je gezicht, maar het moet, het kan niet anders. Het is oorlog, zo stelt Techiné met een van de tussentitels, en het is aan ieder voor zich om te ontdekken of bepalen of hij slachtoffer, dader of slechts getuige zal zijn. Hoofd koel, pik slap, en dus ook camera kalm en op de soundtrack melancholieke Mozart in plaats van ziedende Vivaldi.
De paranoïde sfeer die met de opkomst van aids ontstaat, proef je slechts hier en daar dankzij krantenkoppen, journaalberichten of terzijdes over het sluiten van homotenten en razzia’s op hoerenhotels. Verder houdt Techiné het perspectief beperkt tot zijn personages en de inbreuk die de ziekte op die vier à zes specifieke levens doet. les témoins oogt bovendien nogal tijdloos, alsof hij wil benadrukken dat deze oorlog nog steeds geen einde kent. ’t Is dat herhaaldelijk gezegd wordt in welk jaar de film zich afspeelt, dat aanvankelijk nog niemand van aids gehoord heeft en dat hier en daar een felle punkpruik te zien valt, anders zou les témoins zich net zo goed in 2007 af kunnen spelen.
Behalve dan het eerste hoofdstuk, met zijn schrikachtig zwiepende camera, furieuze barokke arbeidsvitaminen en die verleidelijk-lome dansscène bij de jukebox. Het is pure nostalgie die de eerste dertig minuten van les témoins zo geil en verliefd maakt — verliefd op de tijd dat je hoogstens met elkaar moest ruziën om in de liefde te overleven.

Kevin Toma