LA VIE SUR TERRE

In de serie ‘2000 vue par…’ kijken verschillende filmmakers uit de gehele wereld vooruit op het komende millennium. De enige Afrikaanse film in de serie is La vie sur terre, een liefdevol portret van een Afrikaans dorp, waar het nieuwe millennium niet al te veel opschudding veroorzaakt.

Staande op de roltrappen van een van die protserige Parijse warenhuizen denkt Dramane — gespeeld door regisseur Abderrahmane Sissako zelf — aan zijn oude vader in Afrika. Uit zijn blik spreekt heimwee en het verlangen om het grote feest in zijn geboortedorp Sokolo te vieren. In een brief, die in de voice-over wordt voorgelezen, stelt hij zijn vader op de hoogte van zijn komst.
De daaropvolgende overgang in het beeld is veelzeggend: van de grijstinten uit het kille Parijs naar de warme, rijke kleurenpracht in Afrika. In het dorp bloeit Dramane zichtbaar op. Hij voelt zich letterlijk in zijn element, tussen de lemen huizen en met zijn fiets door het landschap rondstruinend. Op het dorpsplein ontmoet hij een reizende fotograaf en een kapper, die beiden in de open lucht hun werk doen en hun klanten van de straat plukken. Hij passeert een paar keer een groepje mannen. Ze praten amper en komen alleen in beweging wanneer de schaduw zover is opgeschoven, dat ook zij moeten opschuiven. In Sokolo doen ze niet aan zonnebaden, ze schuilen liever in de schaduw.

Buitenstaander
Ondanks de zichtbare liefde en tederheid waarmee Sissako het lome dagelijkse leven laat zien, blijft hij toch ook op een zekere afstand. Hij fietst rond en observeert, een sporadisch gesprekje aanknopend met een toevallige passant. De meeste aandacht heeft hij voor Nana, een rondfietsende Afrikaanse schone. Het zijn nietszeggende straatconversaties, waarin zijn belangstelling en betrokkenheid tot uitdrukking komen. Nana en hij zijn eigenlijk de enige buitenstaanders. Hij omdat hij al jaren in het buitenland woont en tijdelijk op bezoek is, zij omdat ze op het punt van vertrekken lijkt te staan.
Gesproken wordt er sowieso nauwelijks in La vie sur terre en van enige vorm van telecommunicatie is al helemaal geen sprake. Er is welgeteld één telefoon in het hele dorp. Een telefoonboek is niet nodig want de telefonist kent alle beschikbare nummers uit zijn hoofd. Verder luistert men de hele dag naar de zeer primitief gehuisveste lokale radiozender. Daar draaien ze plaatjes van Salif Keita en lezen ze voor uit de werken van Aime Cesaire, die filosofeert over de beklagenswaardige zelfoverschatting van de Europeanen.
Niet dat de inwoners van Sokolo zich om dat soort cultuurfilosofische bespiegelingen echt druk maken. Ze leven hun eigen, eenvoudige leven en ach, het millennium, wat is daar nu zo bijzonder aan. De zon komt op en gaat weer onder, daar is eigenlijk alles wel mee gezegd. Ver van de hectiek en de feestgekte waar de rest van de wereld zich op voorbereidt, gaat het leven in het dorp onverstoorbaar verder. La vie sur terre is een beeldende ode aan die pretentieloze onverstoorbaarheid.

François Stienen

La vie sur terre wordt samen vertoond met La petit vendeuse de soleil, een Senegalese film over een krantenverkoopster in Dakar.