La terra dell’abbastanza

De broers Damiano en Fabio d’Innocenzo, die eerder meeschreven aan het scenario voor Dogman, debuteren nu met een tegendraads maffiadrama.

La terra dell’abbastanza is geen misdaadthriller in traditionele zin. Eerder een psychologisch noodlotsdrama in een stijl die verwant is aan het neorealisme van weleer, met veel nadruk op de sfeer en verhoudingen in een armoedige buitenwijk van Rome, waar de maffia een voedingsbodem vindt en waar je met simpele oordelen over goed en kwaad niet ver komt. Waar geweld niet spannend maar banaal is, waar twee jonge pizzabezorgers voor ze het goed en wel beseffen moordenaars zijn en waar de hardwerkende moeder van een van hen, ondanks haar afschuw, toch zijn geld aanpakt. Ze heeft het nodig.

Mirko en Manolo, de jongens waar het hier om gaat, zijn vrienden die in de openingsscène nog met veel bravoure en plezier fantaseren over hun schamele toekomstperspectieven. Aan die betrekkelijke onschuld komt abrupt een eind wanneer ze per ongeluk een man doodrijden. Mirko, aan het stuur, is verlamd van schrik. Manolo roept in paniek: doorrijden! Mirko trapt het gas in. Dat beeld zal je door de hele film heen voelen: de vlucht naar voren. Je niet afvragen of het goed is wat je deed. Jezelf wijsmaken dat je kansen grijpt. Manolo lijkt zijn geweten het gemakkelijkst te sussen, al beseffen wij en Mirko pas veel later dat we niet echt in zijn ziel kijken. Mirko, de gevoeligste van de twee, heeft er meer moeite mee. Hij overschreeuwt zijn schuldgevoel en doet zijn vriendin letterlijk pijn. Schrijnende tragiek, soms een tikje zwaar aangezet, maar het laat zeker niet onberoerd.

Het is eigenlijk stom toeval dat het zo ver komt. Door die man dood te rijden hebben Mirko en Manolo onbedoeld een akkefietje voor een maffiaclan opgeknapt. Manolo’s alleenstaande vader ruikt een kans om uit de armoede te komen. De twee vrienden durven niet echt nee te zeggen en daarmee lopen ze in de val. Plotseling knappen ze klusjes voor de plaatselijke maffia op en zijn ze net zo’n wegwerpartikel als de uit Oekraïne geïmporteerde meisjes.

Ik vroeg me even af of het werkelijk zo snel gaat, accepteren dat je iemand doodschiet. Maar aan de beklemming en het gevoel van onontkoombaarheid doet dat weinig af. Ook pakt de keuze van de d’Innocenzo-broers om heel dicht op het tweetal te blijven goed uit, mede dankzij het overtuigende spel van de nog onbekende Matteo Olivetti en Andrea Carpenzano. In Italië kregen de regisseurs hiervoor de Silver Ribbon, een prijs van journalisten voor script en regie.

Afgezien van een enkel wijd shot dat de nietigheid van de jongens benadrukt, werken de d’Innocenzo’s veel met close-ups. De gezichten, en vooral de blik van Mirko, vertellen een verhaal vol botsende emoties. Momenten van oprecht plezier en tederheid raken verstrikt in een noodlottige kluwen van schaamte, eigenbelang, loyaliteit en zelfbehoud. Oogkleppen om overeind te blijven. La terra dell’abbastanza gaat vooral over de verhoudingen tussen Mirko en Manolo en de mensen om hen heen. Over hoe de maffia die vergiftigt. En over de tragische nutteloosheid van dit alles.