LA SAISON DES HOMMES

La saison des hommes is een rijkgeschakeerd drama over een vrouw die terugkeert naar een Tunesisch eiland, waar de vrouwen in een schijnvrijheid leven.

Tunesië mag dan in de Arabische wereld voorop lopen wat de emancipatie van vrouwen betreft, Moufida Tlatli (Les silences du palais) laat in haar tweede film La saison des hommes zien dat er nog een grote discrepantie bestaat tussen de wettelijke vrijheden van vrouwen, en hun positie in een door traditie gevormde samenleving.
Aïcha woont met haar kinderen op het eiland Djerba, in het huis van haar schoonmoeder. Haar man is elf maanden per jaar in Tunis om te werken in een tapijthandel. Ze wil graag met hem mee, maar de afspraak is dat ze hem eerst een zoon zal schenken. Als de film begint woont Aïcha inderdaad in Tunis, met haar twee volwassen dochters en een autistisch zoontje, maar haar man Said leeft inmiddels samen met een andere vrouw. Ze wil terug naar Djerba. Haar terugkeer naar het verlaten huis roept vele herinneringen op, die in de vorm van flashbacks gepresenteerd worden: de voorbereidingen voor ‘la saison des hommes’, wanneer de mannen terugkeren, en de verveling tijdens hun afwezigheid. In scènes die veel weg hebben van tableaux vivants, wijden de vrouwen zich aan hun huishoudelijke taken en maken zij hun toilet in afwachting van hun mannen.

Farce
De komst van de mannen is lang niet altijd een feest. De onzekerheid over het leven dat zij leiden in Tunis, en de twijfel over hun echtelijke trouw steken de kop op, net als de onderlinge strijd tussen vooral Aïcha en haar schoonmoeder, die traditiegetrouw de touwtjes in handen heeft als de mannen des huizes afwezig zijn. Een van haar medebewoonsters is wanhopig van eenzaamheid, zij blijkt haar man al zeven jaar niet gezien te hebben, hij vertrok de ochtend na hun huwelijksnacht. Het blijkt van levensbelang om een man te hebben, al is het maar ‘voor god en de mensen’.
De sleur en eenzaamheid binnen deze vrouwengemeenschap zijn in mooie, lange shots en een rustige, uitgerekte montage weergegeven. Dat biedt alle gelegenheid de emoties van de personages tot uitdrukking te brengen. Mooi is bijvoorbeeld het sluimerende verlangen naar fysieke intimiteit, iets dat een Tunesische vrouw zelfs aan haar eigen man niet verondersteld wordt kenbaar te maken.
De episodes uit Aïcha’s huwelijksleven worden in een vloeiende beweging afgewisseld met de tegenwoordige tijd. Aïcha’s dochters ondervinden in hun persoonlijke leven de gevolgen van het feit dat meisjes niet echt gewenst zijn en geen respect afdwingen binnen een huwelijk, van de grotendeels afwezige vader, van de farce die het huwelijk eigenlijk is, en van de schending van hun lichaam. Ze mogen dan met de traditie gebroken hebben door een persoonlijke vrijheid voor zichzelf te creëren, de beschadiging die ze opgelopen hebben is evident. La saison des hommes is een rijke film, die door het vakmanschap van Tlatli perfect in balans gehouden wordt.

Petra van der Ree